Auteur: Sara Madou

Categorieën
2023 Highlights

Cindy Sherman – Anti-Fashion

Cindy Sherman Tableau Magazine Sara Madou
Cindy Sherman, Untitled #602, 2019 Gilles Renaud Collection © Cindy Sherman

Een indrukwekkende vijftig jaar draait de Amerikaanse Cindy Sherman (1954) mee in de kunst- en modewereld. De vele opdrachten die ze uitvoerde voor magazines als Vogue en Harper’s Bazaar en samenwerkingen met bekende designers zet ze in als inspiratiebron voor haar kunst. Op dit moment is haar werk te zien in de Deichtorhallen in Hamburg. De tentoonstelling reist over de wereld en is in de herfst van 2024 ook te zien in het FOMU in Antwerpen.

Dat Cindy Sherman een kritische blik heeft op de modewereld, moge duidelijk zijn. Soms zijn haar beelden grappig, soms ook verontrustend, als een screenshot uit een film die je met de handen voor de ogen zou kijken. Sherman speelt met de clichés van de modewereld, de schoonheids- idealen, de nadruk op pefectie, de leeftijdsdiscriminatie. Haar personages – vaak is zij het zelf – hebben stuk voor stuk iets raars, iets ongemakkelijks, iets obscuurs.

De beelden van Cindy Sherman gaan overigens verder dan de modewereld, ze trekken de genoemde issues en kritische vragen naar onze maatschappij in het algemeen. Vragen over identiteit en imago. En dat gaat iedereen aan, zegt Sherman, ook als we zelf denken dat we niet met deze thema’s bezig zijn. ‘We’re all products of what we want to project to the world. Even people who don’t spend any time, or think they don’t, on preparing themselves for the world out there – I think that ultimately they have for their whole lives groomed themselves to be a certain way, to present a face to the world.’

Cindy Sherman – Anti-fashion
Deichtorhallen (Hamburg) 
t/m 3 maart 2024

Meer lezen? Neem een abonnement of koop een losse editie in de winkel.

Categorieën
2023 Highlights

Krasse koppen: Bruegel, Rubens en Rembrandt in Antwerpen

Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen Tableau Magazine
Johannes Vermeer, Meisje met de rode hoed, ca. 1665, collectie National Gallery of Art Washington

De focus op het gezicht, dat klinkt intrigerend. In het Museum voor Schone Kunsten Antwerpen richten ze de spotlights dit najaar op wat vroeger zo mooi ‘de tronie’ heette. Karakteristieke koppen dus, die in de 17e eeuw populair werden. Denk aan de studies van Peter Paul Rubens, de expressieve gezichten van Rembrandt en Adriaan Brouwer, de boerenkoppen van Pieter Bruegel of de groteske hoofden van Quinten Metsijs. Met oog voor detail, hoe klein de werken soms ook zijn, blijven ze intrigeren. Of ze nu zijn geschilderd, getekend, of gegraveerd; de personages trekken onmiskenbaar je aandacht.

Het is voor ons nu, in selfie- en Tiktok-tijden, moeilijk voor te stellen, maar in de 16e en 17e eeuw was het opzienbarend om op deze manier te focussen op het gezicht. Het hoofd tonen in al zijn of haar glorie, losgeweekt uit de context van Bijbelse en/of mythologische taferelen, was toen helemaal niet zo gangbaar. De kunstenaars maakten veelal gebruik van anonieme modellen voor deze creatieve experimenten. Mensen uit een ver verleden, die hun beeltenis doneerden voor de kunst. Het ging niet over hén, maar over een menstype, een gevoel, of bepaalde karaktertrekken. Via vijf thema’s en tijdperken worden we in ‘Krasse koppen’ meegenomen door deze ontwikkeling, met in totaal 76 nationale en internationale gezichten. Behalve kijken naar anderen kun je ook je eigen tronie vast laten leggen in het Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen.

Krasse Koppen: Bruegel, Rubens en Rembrandt
Museum voor Schone Kunsten Antwerpen
t/m 21 januari 2024

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2023 Highlights

Niet autonoom: Philip Guston in Tate Modern

Philip Guston Tate Modern Sara Madou Tableau Magazine
Philip Guston tentoonstelling in Tate Modern

Hij is een van die kunstenaars wiens werk flinke reacties kan oproepen: je bent groot fan, of het is totaal niet je smaak. Er lijkt geen tussenweg te zijn. Maar aan welke kant je ook staat, een ding is zeker: Philip Guston (1913-1980) maakte schilderijen en tekeningen die de tijdgeest uitermate goed wisten te vatten. Niet voor niets leverde de verkoop van zijn To Fellini in 2013 destijds een record bij veilinghuis Christie’s op, waar het voor 25,8 miljoen dollar van eigenaar wisselde.

In zijn ruim vijftig jaar omvattende carrière werkte hij in eerste instantie onvermoeibaar aan een abstract expressionistisch oeuvre, met Jackson Pollock als een van zijn beste vrienden. In tegenstelling tot collega’s in dezelfde stijlgroep werkte Guston met name in zachte kleuren, ook wel abstract impressionisme genoemd. Hij maakte (muur)schilderingen die een kunstzinnige blik wierpen op het Amerika van die tijd, van oorlogen tot racisme. Maar eind jaren 60 switchte hij radicaal van stijl en liet daarmee de kunstwereld versteld staan. Van delicaat en abstract had hij opeens de overstap gemaakt naar rauw en figuratief. Grote schilderijen met cartooneske figuren waren het resultaat. Sommigen met witte Ku Klux Klan figuren als symbolen van het kwaad, die worden verbeeld in alledaagse situaties. Anderen met een intens rood gekleurd en eenogig personage, dat regelmatig terugkwam. Hij liet zich hierbij inspireren door zijn favoriete schrijver, Franz Kafka. Op zijn beurt werd Guston later een inspiratiebron voor vele anderen. Kijk maar eens naar de cartoons van Robert Crumb, of de neo-expressionistische schilder Walter Dahn.

Philip Guston Tate Modern Sara Madou Tableau Magazine
Philip Guston, The Line, 1978 © The Estate of Philip Guston, courtesy Hauser & Wirth

Guston had geen gemakkelijk leven. Als Europese Joden vluchtte zijn familie, om in Amerika opnieuw discriminatie mee te maken. Wellicht daardoor pleegde Guston’s vader zelfmoord, hij werd door zijn zoon gevonden in de schuur. Die geschiedenis is door kunsthistorici later regelmatig aangehaald als onderbouwing voor zijn focus op het weerspiegelen van een wereld in nachtmerriesferen. Toch is er ook vaak iets tragikomisch in te ontdekken. Door de uitvergrote figuren, buitenproportionele lichaamsdelen en de samenstelling van kleuren bijvoorbeeld. Hoe dan ook: het is een kunstenaar die zich niet laat negeren. Nog steeds niet. In 2020 werd een grote overzichtstentoonstelling van zijn werk in Washington uitgesteld, omdat de beeltenissen van de Ku Klux Klan net na de #blacklivesmatter protesten als te confronterend werden gezien.
In 1960, op het hoogtepunt van zijn activiteiten als abstractionist, zei Guston zelf:

‘Er zit iets belachelijks en gierigs in de mythe die we erven van abstracte kunst. Dat schilderen autonoom, puur en voor zichzelf is. Daarom analyseren we normaliter de ingrediënten en definiëren we de grenzen. Maar schilderen is op zichzelf onzuiver. Het is de aanpassing van onzuiverheden die haar continuïteit afdwingt. Wij kunstenaars zijn beeldmakers én beeldbepalend.’

Philip Guston
Tate Modern
t/m 25 februari 2024

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2023 Highlights

Blik op oneindig in Museum De Lakenhal

Museum De Lakenhal Tableau Magazine Sara Madou
Hans de Bruijn, De hardnekkigheid van de hoop II, 2017

Schilderkunst, beeldhouwwerken en spoken word komen deze winter samen in Leiden in Museum De Lakenhal. Te beginnen met de monumentale schilderijen van Hans de Bruijn, in een zeven exemplaren tellende serie uit 2017. De gigantische werken portretteren mensen die vanaf een imposante rotspartij de blik op het oneindige richten. Ze doen je contempleren over het leven en afvragen wat er door het hoofd gaat van de afgebeelde persoon.

De Bruijn liet zich inspireren door twee werken van Caspar David Friedrich (1774-1840), een van de boegbeelden is van de romantische schilderkunst. De zoektocht van Friedrich’s eenzame wandelaar komt terug in het werk van De Bruijn. Zijn het zelfportretten? Blikken ze vooruit, naar de toekomst, of denken ze juist na over wat er achter hen ligt? Het effect is mysterieus en hoopvol tegelijk.

Museum De Lakenhal Tableau Magazine Sara Madou
Zaalbeeld ‘De hardnekkigheid van de hoop’. Foto: Joep Jacobs

Ook de beeldengroep Requiem (2020) van Anjet van Linge laat hoop en troost zien. Tijdens de corona-lockdowns hakte zij 125 dagen lang elke dag een kruis uit een blok inheems hout. Van appel tot wilg, els en berk. Mensen van over de hele wereld nodigde ze uit een persoonlijke boodschap te verbinden aan een van de kruisen. Van Linge: ‘Het is een requiem voor wat was, wat we verloren en wie we zullen worden’.

Sophia Blijden vult beide kunstenaars aan met spoken word en schreef een tekst geïnspireerd op de titel van de expositie.

De hardnekkigheid van de hoop
Museum De Lakenhal
t/m 7 januari 2024

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2023 Highlights

Oud en nieuw in het Dordrechts Museum

Dordrechts Museum Tableau Magazine
Te-Yen Hsu, O-M-G-, 2022, collectie ontwerper. Foto: Ronald Smits

Nieuw talent spotten in kunst en design is altijd leuk: wie weet ben jij een van de eersten die het werk van een opkomende wereldster komt bewonderen. Momenteel kunnen talentspotters hun hart ruimschoots ophalen in het Dordrechts Museum, waar zes jonge, internationale ontwerpers in ‘A room with a view’ het dagelijkse leven vanaf een andere kant bekijken.

Bruno Baietto, Teresa Fernández­-Pello, Clara Schweers, Ceola Tunstall­-Behrens, Alex Werth en Te-­Yen Hsu combine­ren hun eigen werk met voorwerpen uit de collectie van het Dordrechts Museum, die ze zelf selecteerden. Daar zitten schilderijen tussen, maar ook archeologische vondsten, zilver, glas, de kamer uit een poppenhuis en een speelautomaat. Door deze oude voorwerpen te combineren met hun nieuwe werken laten ze hun visie op het leven van nu zien.

Hoe duurzaam en maakbaar is onze omgeving eigenlijk? Waarom kennen we aan bepaalde voorwerpen veel waarde toe, en aan andere minder? Hoe kunnen we behouden wat belangrijk is? Naast dat de installaties van het ontwerperscol­lectief bezoekers aan het denken zetten over deze en meer vragen, nodigt de tentoonstelling vooral uit om te kijken, te luisteren en te doen.

A room with a view
Dordrechts Museum
t/m 14 januari 2024

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Dordrechts Museum Tableau Magazine
Ina van Zyl, Trostomaten, 2005, collectie Dordrechts Museum, aankoop 2006
Categorieën
2023 Highlights

Kunst met een verleden in het Mauritshuis

Mauritshuis Roofkunst Tableau Magazine
Tentoonstelling 'Roofkunst - 10 verhalen' in het Mauritshuis

Het onderwerp ‘roofkunst’ blijft een actueel thema. Niet alleen de herkomst van een werk kan vragen oproepen, maar ook aan wie het toebehoort levert de nodige discussies op. Neem de kwestie rondom het Amsterdam Museum, dat kunstwerken uit de Krim in bruikleen kreeg voordat Rusland de regio veroverde. Naar wie moet die kunst teruggebracht worden: Rusland, of Oekraïne?

Veel musea, in binnen- en buitenland, doen onderzoek naar de herkomst van hun collecties. Dat gaat van kunst met een oorlogsverleden, geroofd van Joodse eigenaren in de Tweede Wereldoorlog bijvoorbeeld, tot koloniale roofkunst. De sleutel voor de toekomst van deze items ligt bij het in kaart brengen van hun geschiedenis.

Mauritshuis Roofkunst Tableau Magazine
Een highlight in de tentoonstelling: een paardenhoofd dat ooit deel uitmaakte van het paardenvierspan (quadriga) op de Brandenburger Tor, een bruikleen uit de collectie van het Berlijnse Stadtmuseum.

Het Mauritshuis heeft een belangrijke link met dit onderwerp. In 1795 namen Franse troepen namelijk de schilderijen uit de collectie van Prins Willem V mee naar Parijs, waar ze tot 1815 zouden blijven. Tussen 1822 en 1875 was een verdieping van het Mauritshuis gereserveerd voor het Koninklijk Kabinet van Zeldzaamheden, waar verschillende objecten met een koloniale herkomst verbleven. Ook heeft het Mauritshuis schilderijen uit de NK-collectie: cultuurgoederen die werden geroofd van Joodse eigenaren in de jaren 40 en daarna naar Duitsland zijn overgebracht. Een deel van deze objecten keerde na de oorlog terug naar Nederland. In deze expositie worden de verhalen van tien objecten en hun herkomst samengebracht. Door middel van virtual reality kan de geschiedenis hiervan bekeken en ervaren worden.

Roofkunst – 10 verhalen
Mauritshuis
t/m 7 januari 2024

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2023 Highlights

Overgave: Antoni Tàpies in Bozar

Antoni Tàpies Tableau Magazine
Antoni Tàpies, Cos de materia I taques taronges (Matter body and orange stains), 1968, privécollectie © Comissió Tàpies

Zeker de moeite waard voor een tripje naar België, en mocht dat lastig zijn: verdiep je dan vooral eens thuis in het werk van de Catalaanse Antoni Tàpies (1923-2012). Als autodidact dacht Tàpies tijdens het interbellum veelvuldig na over ‘la condition humaine’, gekoppeld aan de grenzen en tegenstrijdigheden van de schilderkunst. Daar kun je veel kanten mee op, iets wat hij dan ook deed.

De zeer productieve kunstenaar maakte vele werken, die inmiddels over de hele wereld zijn te vinden. Tàpies raakte geïnteresseerd in kunst toen hij in 1934, op de middelbare school, een tijdschrift vond waarin kunstenaars als Duchamp, Kandinsky en Picasso werden geportretteerd. Hij begon nog aan een studie rechten, but the heart wants what the heart wants: vanaf 1943 kon hij niet anders dan zijn leven wijten aan schilderen. Geleidelijk ontpopte hij zich tot pionier van de Spaanse avant-garde, waarbij het absurdisme duidelijk te herkennen is en thema’s als lijden en onderdrukking overheersen. Het is werk waar de frustratie vanaf knalt, waarbij de verf vol overgave is aangebracht. Hele volksstammen aan kunsthistorici analyseerden zijn werk, maar volgens Tàpies zelf ligt de betekenis daarvan in de participatie van de kijker: ‘Wie leeft zonder innerlijke beelden, zonder verbeelding en gevoeligheid die geassocieerd moeten worden met zijn of haar eigen gedachten en gevoel, zal niks zien.’

Op dus naar het Brusselse Bozar voor een retrospectief van Tàpies, waarin je als het ware op een tijdreis gaat van 1944 tot 1990. Ruim 120 items zijn samengevoegd: vroege tekeningen en zelfportretten, maar ook de ‘materieschilderijen’ die hij in de jaren 50 maakte en assemblages uit de jaren 60 en 70. Vervolgens werkte Tàpies in de jaren 80 aan vernissen, geïnspireerd door de Spaanse democratie. In de jaren 90 stortte hij zich meer op het experimenteren, in vorm en stijl.

Antoni Tàpies: de praktijk van de kunst
Bozar
t/m 7 januari 2024

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2023 Highlights

Prints uit Parijs: Chagall, Matisse en Miro in Museum Folkwang

Museum Folkwang Tableau Magazine
Marc Chagall, Le piège à loups, 1961, Museum Folkwang

Parijs is het centrum van het universum voor velen. De Fransen natuurlijk, die geen enkele andere stad als hun favoriet dulden. En degenen die op zoek zijn naar een romantische trip zetten de lichtstad ook vaak bovenaan hun lijstje. Maar ook de kunstwereld heeft een belangrijke link met Parijs. Sinds het begin van de 20e eeuw is het een van de belangrijkste plekken voor de productie van kunstboeken en -portfolios in Europa.

Waar een schilderij door een beperkt aantal mensen bekeken en bewonderd kan worden bieden grafische werken in oplage de kans op een bredere verspreiding. Onder andere Marc Chagall, Henri Matisse, Joan Miró en Pablo Picasso hadden dat al snel door. Met dezelfde passie als waarmee ze schilderden, publiceerden ze bewonderenswaardige boekwerken. Museum Folkwang in Essen heeft een aantal van die boeken in de collectie. Aangevuld met exemplaren die ze in bruikleen wisten te vergaren, geeft dit een goed beeld van de vele manieren waarop dit soort boeken konden worden uitgegeven. Neem bijvoorbeeld de gebundelde schetsen die Chagall maakte van de Hebreeuwse bijbel. Of Jazz van Matisse, vol kleurrijke papieren collages. Of A toute épreuve van Miró, met houtsneden in allerlei grafische vormen. In Museum Folkwang kun je als bonus ook een aantal van de apparaten en hulpmiddelen zien, waarmee dit soort items werden geproduceerd.

Made in Paris: Chagall, Matisse, Miro
Museum Folkwang
t/m 7 januari 2024

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2023 Highlights

The Encounter: Barbara Chase-Riboud en Alberto Giacometti in het MoMA in New York

Barbara Chase-Riboud Giacometti MoMa Tableau Magazine
Portret van Barbara Chase-Riboud met werk van Giacometti, 2021

In 1962 maakte de Amerikaanse Barbara Chase-Riboud, geboren in 1939, een bijzondere reis. Ze bezocht de Zwitserse beeldhouwer Alberto Giacometti (1901-1966) in zijn werkplaats, in de Parijse buurt Montparnasse. ‘Alles was er bedekt onder het gips’, herinnerde ze zich later. ‘De muren, de vloer, het plafond; alles. Toen ik Alberto zag, leek hij net een lopende Egyptische mummie: van top tot teen was hij bedekt in wit gips.’ Het was de eerste ontmoeting tussen de twee kunstenaars: allebei expats die hun nieuwe thuis in Parijs hadden gevonden, maar uit verschillende generaties. Het klikte meteen. Een paar jaar later was hun laatste ontmoeting, in Milaan, net voordat Giacometti overleed in 1966.

Hun werk is anders, maar bevat ook veel overeenkomsten. Zo keken ze allebei veelvuldig naar het verleden om de kunst van hun eigen tijd te kunnen maken en begrijpen. Vaak resulteerde dat in beelden van menselijke figuren. Giacometti werkte veel met klei: hij boetseerde zijn werken met de hand, voordat ze in gips werden gegoten. Chase-Riboud had een voorliefde voor de ouderwetse wasgietmethode die ze weer in ere herstelde. Haar bronzen beelden combineerde ze vervolgens met geknoopte en gevlochten vezels, wol of zijde.

In het MoMa te New York zijn vijf gipsen sculpturen van Giacometti’s kenmerkende serie Femmes de Venise te zien. Hij maakte ze voor de Biënnale van Venetië in 1956. Ze worden vergezeld door verschillende werken uit het oeuvre van Barbara Chase-Riboud, dat inmiddels zeven decennia omvat: ze is 83. Er zijn bijvoorbeeld vroege bronzen werken, zoals The Couple (1963), maar ook beelden uit de jaren 70, waaronder All That Rises Must Converge (1973); een werk dat exemplarisch is voor haar visie dat ‘sculpturen niet stil moeten zitten’.

Barbara Chase-Riboud Giacometti MoMa Tableau Magazine
Barbara Chase-Riboud, Woman’s Monument, 1998

Mocht New York niet in je reisplannen passen en je het werk van Barbara Chase-Riboud tóch beter willen leren kennen, goed nieuws: naast kunstenaar was ze ook dichter en schrijver. Zo schreef ze Sally Hemings (1979), een historische roman over de tot slaaf gemaakte vrouw die zeven kinderen kreeg met Thomas Jefferson. Het boek leverde de nodige discussie op van historici die niet geloofden in de connectie tussen de twee. Maar toen in 1998 DNA onderzoek aantoonde dat dit wel degelijk klopte, moesten zij hun ongelijk erkennen. Haar levensverhaal is sowieso de moeite waard om in te duiken, bijvoorbeeld met de memoires die ze schreef. Als de eerste African-American vrouw die zich bij de Yale Universiteit Meester in de Schone kunsten mocht noemen, weet je: dit is iemand met bijzondere verhalen. In tekst en in beeld.

The Encounter: Barbara Chase-Riboud en Alberto Giacometti
MoMA New York
t/m 9 oktober 2023

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2023 Highlights

De kracht van kunst: Ai Weiwei in de Kunsthal

Ai Weiwei Kunsthal Rotterdam Sara Madou Tableau Magazine
Portret van Ai Weiwei 2012, © Courtesy of the artist and Ai Weiwei Studio. Foto: Gao Yuan | Ai Weiwei, Neolithic Vase with Coca-Cola Logo,1994, privécollectie. Foto: Albertina, Vienna, Lisa Rastl and Reiner Riedler. © 2022 Ai Weiwei

Waar ligt de grens tussen activisme en kunst? Hoe zet je het een in voor het ander? Dé kunstenaar wiens werk dit soort vragen oproept, is de Chinese Ai Weiwei. Hij had een ingewikkelde jeugd, met een vader in ballingschap als gevolg van de Culturele Revolutie (1966-1976) en de studentenprotesten in Beijing. Ai Weiwei (nu 65) ontwikkelde zich steeds meer tot iemand die openlijk onderwerpen als corruptie en mensenrechten bespreekbaar maakt. In het gesloten China werd hij hiervoor meerdere keren gearresteerd en in 2011 belandde hij in de gevangenis.

Sinds 2015 ontvluchtte hij het land, waarna hij onder andere in Engeland, Portugal en Duitsland woonde. Zijn werk blijft ondertussen de wereld veroveren. Deze herfst kun je in de expositie ‘In search of humanity’ in Kunsthal Rotterdam zien waarom. Het is de meest volledige tentoonstelling van zijn werk tot nu toe en omvat een indrukwekkend overzicht van Ai Weiwei’s carrière, die inmiddels ruim vier decennia omspant. Opvallend is de grote diversiteit in vormen en genres die hij gebruikt, om zijn denkbeelden en ideeën tentoon te spreiden. Er zijn schilderijen, maar ook werken van Lego-steentjes, sculpturen, foto’s, video’s, installaties en readymades. Gemene deler is, ondanks alles, een zoektocht naar menselijkheid en een betere toekomst. Hierin hebben we, aldus de kunstenaar, allemaal een verantwoordelijkheid. Want, zoals hij zelf zegt: ‘Can a civilization that is built on the misfortune of others carry on forever?’

Ai Weiwei Kunsthal Rotterdam Sara Madou Tableau Magazine
Ai Weiwei, Crystal Ball, 2017, privécollectie. Foto courtesy Ai Weiwei Studio © 2022 Ai Weiwei

Zijn visie resulteert bijvoorbeeld in Forever Bicycles (2003), een sculptuur van stuurloze fietsen: symbolisch voor het feit dat je niet altijd zelf bepaalt waar je naartoe gaat, en een verwijzing naar het dominante Chinese regime. Ook bijzonder is Sunflower Seeds (2010), een vloer met ruim honderdduizend handgeverfde porseleinen zonnebloempitten die doet denken aan het ‘Made in China’ label. En After the Death of Marat (2018), waarin met Lego-steentjes een verdronken vluchteling wordt geportretteerd. Daarnaast maken de objets trouvés indruk: alledaagse voorwerpen die een nieuwe betekenis krijgen. Van de loopband van Julian Assange, een beeld dat zijn uitzichtloze situatie weerspiegelt, tot een met geheime Amerikaanse documenten gevulde speelgoedpanda. Op deze manier worden politieke onderwerpen zichtbaar, is het achterliggende idee, om te voorkomen dat we er te zeer aan gewend raken in een door nieuwsberichten overspoelde maatschappij.

Natuurlijk zien we ook de foto’s waar velen hem van kennen: met opgestoken middelvinger naar internationale monumenten en machtsymbolen. Juist in de huidige maatschappij, waarin democratie steeds meer onder druk staat, geeft het werk stof tot nadenken. Een tentoonstelling die toont hoe krachtig kunst kan zijn, met werk van een man die ondanks alles niet opgeeft en zijn creativiteit blijft inzetten.

Ai Weiwei – In search of humanity
Kunsthal Rotterdam
30 september 2023 – 3 maart 2024

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2023 Highlights

The Goldin age: Nan Goldin in het Stedelijk

Nan Goldin Stedelijk Museum Tableau Magazine Sara Madou
Nan Goldin, Misty and Jimmy Paulette in a taxi, NYC, 1991 © Nan Goldin

Er zullen weinig kunstliefhebbers zijn die de rauwe fotografie van Nan Goldin (1953) niet kennen. Weinig fotografen kunnen mensen zo in beelden vatten als zij. Neem de foto’s die ze schoot van de homoseksuele en trans-community’s van Boston in de jaren 70. Of de door drugs en geweld overspoelde straten van New York in de jaren 80, dat resulteerde in haar magnum opus: The Ballad of Sexual Dependency.

Goldin verliet zelf op haar dertiende het ouderlijk huis, getraumatiseerd door onder andere de zelfmoord van haar oudere zus. Door de lens van een camera, die ze op haar zestiende ontdekte, kon ze naar eigen zeggen de wereld ‘vanuit een veilige plek’ bekijken. In die wereld was nogal wat gaande op dat moment. Goldin: ‘Al sinds ik heel jong was, wilde ik high worden, een junkie zijn. Dat vind ik nu heel intrigerend. Deels kwam het denk ik door de tijdsgeest, de Beat-beweging en The Velvet Undergrond. Maar daarnaast had het voor mij ook iets te maken met een verlangen om zoveel te verschillen van mijn moeder als ik maar kon, zo ver weg mogelijk te komen van het burgerlijke leven waar ik vandaan kwam.’

Goldin, zelf biseksueel, richtte haar blik op gemarginaliseerde groepen. Zo fotografeerde ze slachtoffers van de AIDS-epidemie, waaraan ze zelf veel vrienden verloor. Een ervaring die haar een levenslange missie bezorgde: benadrukken dat de verschillen tussen mensen helemaal niet zo groot zijn als velen denken of beweren.

Nan Goldin Stedelijk Museum Tableau Magazine Sara Madou
Nan Goldin, Brian and Nan in Kimono, 1983 © Nan Goldin

Iets minder bekend dan haar foto’s is hoe Goldin die beelden verwerkt tot filmmateriaal. In het Stedelijk zien we hier de eerste overzichtstentoonstelling van, in samenwerking met Moderna Museet uit Stockholm. Goldin maakte ruim een dozijn diavoorstellingen, die elk zijn samengesteld uit duizenden afbeeldingen. Die zijn zo afwisselend als beeld maar kan zijn. Portretten van haar vrienden, maar ook foto’s die teruggrijpen op haar jarenlange verslaving aan Oxycontin.

Dat laatste is de moeite waard om even verder in te duiken, want dit is het onderwerp waar Goldin de afgelopen jaren het meest mee in verband wordt gebracht. Goldin is de initiatiefnemer en het boegbeeld van de protesten tegen de Sacklers, een steenrijke familie die hun fortuin vergaarde met de zeer verslavende pijnstiller Oxycontin. Met donaties aan toonaangevende musea en kunstinstellingen probeerden de Sacklers goodwill te kweken. En daar had Goldin, die uit eigen hand had ervaren hoe schadelijk die pillen konden zijn, geen zin meer in. Ze richtte actiegroep Prescription Addiction Intervention Now (PAIN) op, ging voor dood liggen op de stoep van het Metropolitan Museum in New York en kreeg voor elkaar dat de naam Sackler nu grotendeels wordt gemeden in de kunstwereld.

Nan Goldin – This will not end well 
Stedelijk Museum
7 oktober – 28 januari 2024

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2023 Highlights

Nieuwe kansen, nieuwe kunst in het Joods Cultureel Kwartier

Sol Lewitt Joods Historisch Kwartier Joods Museum Tableau Magazine
Zaaloverzicht ‘Sol LeWitt. Wall Drawings. Works on Paper. Structures (1968 - 2002)’ in Het Joods Museum van België, 2021. Foto: Saskia Vanderstichele.

Het Joods Museum richt zich op alle aspecten van de Joodse cultuur en religie. Zo kun je, als je snel bent (tot en met 3 september), naar de tentoonstelling ‘Nieuwe kansen, nieuwe kunst’. Daarin wordt gekeken naar de ontwikkeling van kunst- en architectuurstijlen in Nederland in de periode tussen 1880 en 1940, een hoopvolle tijd vol nieuwe technieken en idealen. Met bijvoorbeeld het ontstaan van de Amsterdamse School, art deco en art nouveau.

Na lange tijd te zijn uitgesloten van beroepsgroepen en (kunst)verenigingen lukt het veel Joden nu eindelijk een zichtbare plaats te verwerven in de samenleving en de kunstwereld. Zowel makers als opdrachtgevers. Hoe grepen zij deze ‘nieuwe kunsten’ aan om onderdeel uit te maken van de samenleving, en tegelijkertijd hun Joodse identiteit te benadrukken? Theater Tuschinski, de Bijenkorf en de synagoge aan het Jacob Obrechtplein zijn slechts enkele voorbeelden. De nieuwe stijlen komen niet alleen terug in prijzige kunstwerken, maar ook in het dagelijkse leven. Van architectuur en meubels tot affiches en serviesgoed. Gebruiksvoorwerpen, zoals een koekblik van HEMA en zakdoekjes van de Bijenkorf, komen in de expositie aan bod, net als beeldbepalende werken van bekende kunstenaars, architecten en ontwerpers als Fré Cohen en Joseph Mendes de Costa.

Joods Historisch Kwartier Joods Museum Tableau Magazine
Samuel Leser Schwarz (1876-1942), tentoonstellingsaffiche, Drukkerij Kotting, 1920, collectie Joods Museum, aangekocht met steun van de BankGiro Loterij

Loop je deze tentoonstelling net mis, dan kun je daarna in het Joods Museum terecht voor het werk en leven van Sol LeWitt, uitgediept op verschillende manieren. Van tekeningen, structures (zoals LeWitt zijn sculpturen zelf noemde) en werken op papier tot context, over hoe zijn Joodse achtergrond onderdeel uitmaakte van zijn werk. Als conceptueel kunstenaar was dat voor hem in eerste instantie minder relevant, maar vanaf eind jaren 80 produceerde LeWitt een aantal specifiek Joodse werken. Zo ontwierp hij een synagoge, gebaseerd op de vroegere Oost-Europese houten synagogen, en maakte hij een sculptuur op het plein van de universiteit van Münster; een plek waar voor de Tweede Wereldoorlog veel Joodse jongeren studeerden. Bij hoge uitzondering gaf hij dit werk een ondertitel: Black Form – Dedicated to the Missing Jews.

Joods Museum / Joods Cultureel Kwartier
Nieuwe kansen, nieuwe kunst
t/m 3 september 2023 

Sol LeWitt
30 oktober 2023 t/m 31 maart 2024

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2023 Highlights

Monochroom: Wouter Dam in Kunstmuseum Den Haag

Wouter Dam Kunstmuseum Den Haag Tableau Magazine
Wouter Dam, Vorm, 2000, particuliere collectie. Foto: Erik & Petra Hesmerg.

Wouter Dam (1957) is keramist van beroep, en een bijzondere bovendien. Hij werkt impulsief, zonder vooropgezet plan, en zijn objecten zien eruit als architectonische hoogstandjes: sculpturaal en opvallend in vorm, kwetsbaar qua afwerking.

Dam begint achter een regulier pottenbakkerswiel, waar allerlei cilindervormige en vaas-achtige figuren worden gemaakt. Daarna snijdt en knipt hij deze los en door elkaar, om er monochrome linten van klei van te maken. Elk werkstuk wordt uitvoerig geschuurd, waardoor het een glad oppervlak krijgt met een zachte uitstraling. Elk stuk is uniek. Bekijk het vanuit een ander gezichtspunt, en je ziet iets heel anders.

In eerste instantie lijkt zijn stijl minimalistisch, maar de ronde vormen, scherpe hoeken en het gladde oppervlak van de keramische vormen zorgen voor een intrigerend spel tussen licht en schaduw. Heel logisch dus, dat de sculpturen van Wouter Dam hun plek vonden en vinden in menig museum én woonhuis. The Los Angeles Times noemde de werken ‘heerlijk nutteloze vormen’ met een ‘radicaal andere notie van schoonheid’. Je kunt er van alles in zien en de inspiratiebronnen komen dan ook overal vandaan: van het menselijk lichaam tot golven in de zee, of planten en bloemen.

Wouter Dam Kunstmuseum Den Haag Tableau Magazine
Wouter Dam, Vorm, 2023. Foto: Erik & Petra Hesmerg.

Elk stuk is uniek. Bekijk het vanuit een ander gezichtspunt en je ziet weer iets heel anders

Na een carrière die al ruim veertig jaar duurt, vond Kunstmuseum Den Haag het hoog tijd voor een oeuvre tentoonstelling. En dat is het zeker, want het werk van Wouter Dam was eerder onder andere te zien in Musée des Arts Décoratifs in Parijs en het Londense Victoria and Albert Museum.

Wouter Dam
Kunstmuseum Den Haag
t/m 24 september 2023

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2023 Highlights

Hyperrealistisch: Samah Shihadi in Museum MORE

Samah Shihadi Museum MORE Tableau Magazine
Samah Shihadi, Rebirth, 2022, courtesy Tabari Artspace © Samah Shihadi

Het lijken net foto’s, de hyperrealistische tekeningen van Samah Shihadi (1987). De Palestijnse tekent met houtskool en potlood, naar eigen zeggen ‘tegen het vergeten’ en ‘om troost te bieden’. Heimwee is dan ook een belangrijk thema in haar nog jonge oeuvre. Hoewel ze tekent in zwart, wit en grijstinten, weet ze er een heleboel details in te verwerken en de taferelen tastbaar te maken. We zien landschappen, hele families met elkaar aan tafel, symbolische stillevens en mysterieuze zelfportretten in haar eerste museale solotentoonstelling in Europa, die nu te zien is in Museum MORE.

Samah Shihadi Museum MORE Tableau Magazine
Samah Shihadi, Mansaf, 2018, © Samah Shihadi

De tekentingen van Sama Shihadi zijn fijnzinnige en precieze beeltenissen, die het gevoel van ontheemding willen laten zien. Juist ook door de zichtbaarheid van praktische zaken als groenten, fruit en kruiden in variaties die veel voorkomen in Palestina. Van rituele gebeurtenissen rondom het samen koken en eten, als ankerpunt voor families, tot landschappen die een ode brengen aan Shihadi’s geboortegrond. Fotografie ligt ten grondslag aan het werk: de kunstenaar reisde fotograferend rond en zette het resultaat bij terugkomst om in tekeningen, soms met haar familieleden als figuranten. Ook gebruikt Shihadi zichtbaar onafhankelijke vrouwenfiguren, deels geïnspireerd door tarotkaarten en astrologie. Daarnaast is er een glansrol weggelegd voor de inheemse cactus, die stekelig maar sterk is en daarom voor veel Palestijnen een symbool van geduld en verzet. Allemaal heel logisch als we kijken naar Shihadi’s grote voorbeelden: Georgia O’Keeffe, Frida Kahlo en Shirin Neshat; sterke, eigenzinnige vrouwen.

Roots: Samah Shihadi
Museum MORE
t/m 3 september 2023

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2023 Highlights

Haarscherp: Jan Veth in het Dordrechts Museum

Jan Veth Dordrechts Museum Tableau Magazine
Jan Veth, Portret van Cornelia, Clara en Johanna Veth, 1885, collectie Rijksmuseum, legaat van D.A. Delprat, Amsterdam

De naam van Jan Veth (1864-1925) is minder bekend dan hij eigenlijk zou moeten zijn, als je nagaat wat zijn impact op de kunstwereld was én is. Al is er in de regio Dordrecht, waar de schilder en criticus werd geboren, vast geen kunstliefhebber te vinden die hem niet kent. Onbegrijpelijk genoeg is deze tentoonstelling in het Dordrechts Museum het eerste grote overzicht van zijn werk. Dit terwijl Veth een van de bekendste portretschilders en meest gerespecteerde kunstcritici van zijn tijd was.

De mensen die Veth portretteerde nestelen zich in je hart: intense blikken, waar allerlei emoties achter schuil lijken te gaan, en persoonlijkheden die zo van het doek lijken te kunnen stappen. Dat talent, om mensen haarscherp te kunnen observeren en vastleggen, wist hij ook in zijn andere werk tentoon te spreiden. Veth was een drukbezet man. Naast het schilderen en het schrijven over beeldende kunst werkte hij ook als dichter, en deed hij baanbrekend werk op het vlak van monumentenzorg. We zouden hem zelfs een talentscout kunnen noemen: hij zag als een van de eersten het talent van Vincent van Gogh, stak de loftrompet over Breitner en Jan Toorop en stopte al zijn kennis van Rembrandt in de opzet van Museum het Rembrandthuis.

Deze expositie laat niet alleen de veelzijdigheid van zijn werk zien, maar probeert ook een kijkje te geven in het leven van Jan Veth zelf. Door middel van brieven en andere bezittingen kijk je als het ware mee door zijn ogen. Daarnaast is ook het randprogramma, dat bijvoorbeeld ingaat op zijn observerende manier van kijken, zeker een aanrader om te bekijken.

Het oog van Jan Veth
Dordrechts Museum
t/m 3 september 2023

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Jan Veth Dordrechts Museum Tableau Magazine
Jan Veth, Portret van Davida Willemina Hacke op 18-jarige leeftijd, latere echtgenote van Joannes van Woensel Kooy, 1899, particuliere collectie
Categorieën
2023 Highlights

Gestroomlijnd in Design Museum Den Bosch

Design Museum Den Bosch Tableau Magazine
Sneller, beter, mooier – de vormgeving van de vooruitgang, Design Museum Den Bosch. Foto: Ben Nienhuis

De stroomlijn is een van de belangrijkste ontwerpprincipes van de moderne tijd. In het kort is de bijpassende filosofie: het design van de minste weerstand, om te zorgen voor meer snelheid als het gaat om voertuigen. Een concept dat in de jaren 30 van de vorige eeuw ontzettend populair werd, meeliftend op de vele ontwikkelingen in de wetenschap en industrie. Basale houten vliegtuigen transformeerden tot strakke aluminium exemplaren, en ouderwetse koetsen leken in the blink of an eye te zijn vervangen door – voor die tijd – razendsnelle auto’s.

Het idee van gestroomlijnd design gaat natuurlijk veel verder dan voertuigen: in huishoudelijke apparaten was het bijvoorbeeld ook al snel een hit. Maar we kunnen nog een stapje verder zetten. Kijk maar naar het be­drijfsleven, dat het nogal eens heeft over zaken als ‘de orga­nisatie willen stroomlijnen’. Of de honger van de sportsector naar snelheid en het altijd maar weer opnieuw verbreken van records. Want: het kan altijd sneller, beter en mooier. De expositie Sneller, beter, mooier – de Vormgeving van de Vooruitgang in Design Museum Den Bosch voegt al deze elementen uit de we­relden van design, kunst, natuur en techniek samen en vertelt het verhaal over de geschiedenis die eraan vooraf ging. Maar ook wat we van de toekomst kunnen verwachten.

Design Museum Den Bosch Tableau Magazine
Sneller, beter, mooier – de vormgeving van de vooruitgang, Design Museum Den Bosch. Foto: Mike Bink

Zo zie je er bijvoorbeeld Le Jamais Contente (1899), de eerste auto die honderd kilometer per uur reed en nog elektrisch was ook. En door de ontwerpen van de Amerikaanse Norman Bel Geddes wordt getoond hoe de stroomlijnontwerpers hun inspiratie uit de natuur wisten te halen. Industrieel ontwerper Geddes liet zich niet tegenhouden door conventies in zijn futuristische ontwerpen. Het meest bekend werd hij met Futurama: een design namens General Motors voor de New York’s World Fair in 1939, waarmee hij speculeerde hoe de wereld er later uit zou gaan zien.

In de expositie komt ook het intrigerende werk van Italiaanse futuristen aan bod, en de toentertijd shockerende film­ kunsten van de Lumière broers. Meer van het nu zijn een waterstofauto en de beroemde zonneauto van het Twentse Solar Team: hoe gestroomlijnder een ontwerp, hoe minder luchtweerstand en hoe zuiniger een voertuig. Dat is nu nog net zo goed als vroeger het geval. Elon Musk staat met zijn Tesla’s in een lange traditie van stroomlijning en duurzaam­ heid. Gecombineerd met de onderzoeken en tests die je er als bezoeker zelf kunt doen, is het een plek waar je de nodige uren kunt doorbrengen zonder je te hoeven vervelen. En de opmerking ‘laten we dit even stroomlijnen’ zal daarna nooit meer hetzelfde klinken.

Sneller, beter, mooier – de vormgeving van de vooruitgang
Design Museum Den Bosch
t/m 3 september 2023

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2023 Highlights

Basquiat X Warhol

Andy Warhol Jean-Michel Basquiat Fondation Louis Vuitton Tableau Magazine
Michael Halsband, Andy Warhol & Jean-Michel Basquiat #143 New York City, July 10, 1985, 1985

De rebel van de kunstwereld, Jean-Michel Basquiat (1960-1988), werkte graag en veelvuldig samen met zijn collega enfant terrible Andy Warhol (1928-1987). Er zijn maar liefst zo’n 160 werken gemaakt door hen samen, waaronder een aantal buitengewoon grote stukken.

De samenwerking tussen de twee kunstenaars was indrukwekkend. Dat zei ook Keith Haring, toen hij het duo ooit aan het werk zag: ‘A conversation occurring through painting, instead of words, two minds merging to create a third distinctive and unique mind’, noemde hij het. Wat waren we graag een vlieg op de muur geweest tijdens een van die sessies..!

De expositie in Fondation Louis Vuitton, een plek waar in 2018 nog een expositie over het werk van Basquiat was te bezoeken, richt zich volledig op deze samenwerking. Het is een afwisselende tentoonstelling, waar aanvullend ook werk is te zien dat de kunstenaars solo maakten en stukken van tijdgenoten en geestverwanten als Jenny Holzer en Kenny Scharf. Het transporteert ons terug naar de jaren 80, om precies te zijn naar de unieke art scene in New York van die tijd. Een moment in de geschiedenis waar een heleboel gaande was. Terwijl de middenklasse de stad steeds vaker verliet voor de buitenwijken, werden het centrum en de rafelranden bevolkt door een nieuwe generatie kunstenaars. De goedkope huren, grote beschikbare atelierruimtes en vrije sfeer waren te verleidelijk om te weerstaan. Een deel van hen richtte zich op ‘traditionele’ kunstvormen, anderen uitten hun creativiteit in graffiti of performance art. Het verdienmodel van velen was non-existent en menig kunstenaar leefde in schamele omstandigheden. Degenen die doorbraken in deze tijd waren echter hét bewijs dat je als kunstenaar ook bakken met geld kon verdienen. Warhol and Basquiat zijn daar twee uitermate goede voorbeelden van.

Andy Warhol Jean-Michel Basquiat Fondation Louis Vuitton Tableau Magazine
Jean-Michel Basquiat en Andy Warhol, Ten Punching Bags, 1985/86, coll. Andy Warhol Museum Pittsburg

De samenwerking tussen het duo voelt vanzelfsprekend. Hoewel hun stijlen verschilden is het in de gezamenlijke werken duidelijk dat ze elkaar begrepen en aanvulden. Op een gegeven moment was de samenwerking zo hecht, dat ze bijna dagelijks aan de slag waren. Die bijna koortsige energie komt overduidelijk terug op het doek. Kijk bijvoorbeeld naar het monumentale Ten Punching Bags (Last Supper), of het acht meter grote African Mask. Ook interessant: de portretten die de twee van elkaar maakten.

De kunstenaars hadden duidelijk veel respect voor elkaar. Waar Basquiat de oudere Warhol bewonderde als baanbrekend figuur in de kunstwereld, zag Warhol hem op zijn beurt als een frisse kijk qua creativiteit. Dankzij Basquiat pakte Warhol het schilderen weer vol enthousiasme op. Basquiat: ‘Andy begon vaak met een schilderij door er een herkenbaar beeld op te plaatsen, of het logo van een product. Dat ging ik vervolgens bekladden. Vervolgens probeerde ik hem weer wat nieuws te laten maken. Zo vulden we elkaar steeds aan.’ Het resultaat is een veelzijdige mix aan thema’s, vormen en stijlen, waar je telkens weer iets nieuws in ontdekt.

Basquiat X Warhol – Painting four hands 
Fondation Louis Vuitton
t/m 28 augustus 2023

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2023 Highlights

Onweerstaanbaar: Donatello in het Victoria and Albert Museum

Donatello Victoria and Albert Museum Londen Tableau Magazine
Donatello, Spiritello met tamboerijn, 1492, courtesy of Skulpturensammlung und Museum für Byzantinische Kunst der Staatlichen Museen zu Berlin. Foto: Antje Voigt

De meningen in de kunstwereld zijn veelal verdeeld. Wie is de de grootste, de meest getalenteerde – men is het er zelden over eens. Want wie zou nu bijvoorbeeld de beste beeldhouwer ooit zijn? Bernini, Michelangelo, of toch Rodin? Ook een goede kandidaat: Donatello (1386-1466), die voluit de onweerstaanbare naam had van Donato di Niccolò di Betto Bardi.

In de Renaissance werd zijn talent al bijzonder gewaardeerd, onder andere vanwege zijn veelzijdigheid. Geen enkel werk leek op een ander. Mede doordat hij allerlei verschillende materialen gebruikte: hij begon met marmer en werkte daarna vooral in brons, maar draaide zijn hand ook niet om voor allerlei soorten steen, klei, hout of wax. Wat hij ook koos; Donatello was een meester in het uitdrukken van emoties. Een mooi voorbeeld is het houten beeld van Maria Magdalena, dat zich in het Museo dell’opera del Duomo in Florence bevindt; de stad waar hij geboren werd én stierf. Of wat dacht je van de bronzen David, zijn beroemdste werk. Het bevindt zich in het Bargello museum – ook in Florence – en is baanbrekend in de wereld van sculptuur. Donatello maakte het in opdracht van Cosimo de’Medici, voor op de binnenplaats van zijn paleis.

In Londen kun je nu naar een mooie overzichtstentoonstelling van Donatello, waar verschillende werken van deze legende zijn samengebracht. De christelijke figuren die hij neerzette in reliëf, maar ook tekeningen, schilderijen en natuurlijk allerlei beelden, zoals de levendige kleine Spiritello met zijn tamboerijn.

Donatello – Sculpting the Renaissance
Victoria and Albert Museum
Tot 11 juni 2023

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2023 Highlights

Connectie: Felix de Rooy in het Stedelijk Museum

Felix de Rooy Stedelijk Museum Tableau Magazine
Felix de Rooy, Icarus, 2008, met dank aan de kunstenaar

In het werk van multitalent Felix de Rooy is alles en iedereen met elkaar verbonden. De kunstenaar, afkomstig van Curaçao, combineert film, theater en beeldende kunst in allerlei soorten en maten. Maar of je nu een van zijn schilderijen, assemblages of wandkleden voor je neus hebt, vast staat dat de thematiek minstens net zo veelzijdig is.

Felix de Rooy laat zich inspireren door het koloniale verleden, sterfelijkheid en het verlangen naar romantiek, maar geeft ook zijn visie op alledaags racisme anno nu en queer identiteiten in de kunst. Zijn Afro-Caribische identiteit is bovendien altijd een essentieel onderdeel. De kunstenaar koppelt zijn interesse in schoonheid en liefde aan beelden en verhalen. Zelf noemt hij zijn stijl ‘psychic realism’. Het zijn kleurrijke beelden met een dromerige sfeer, waarin menselijke en mythologische figuren centraal staan. In 2000 werd hij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau, en in 2017 ontving hij de oeuvreprijs Black Achievement Award.

Het Stedelijk Museum biedt een ruim overzicht van zijn werk en denkt ook aan degenen die niet of minder bekend zijn met De Rooy: introductie lezingen op zaterdagmiddag vormen een handige voorbereiding op de tentoonstelling. In het uitgebreide randprogramma zitten verder onder meer een Gallery Talk en het Meet the Masters event: verschillende sprekers en performers die inspiratie uit het werk van Felix De Rooy halen komen aan het woord. Kun je geen genoeg krijgen van De Rooy? Breng dan een bezoek aan Filmmuseum Eye, waar een aantal van zijn films op het programma staan. Ook bijzonder is dat De Rooy een van de initiatiefnemers is achter het nieuwe Suriname Museum in Amsterdam, waar hij als curator bij betrokken is. Het museum wordt later dit jaar geopend.

Felix de Rooy Stedelijk Museum Tableau Magazine
Felix de Rooy en Mieke Soemodihardjo, Shaman’s Dream, 2008, bruikleen Garden of Eden Thai Restaurant, Paramaribo

De Rooy zegt zelf over zijn werk: ‘Ik ben van alles: kunstenaar, acteur, docent, regisseur, curator, cultureel adviseur, film- en theatermaker. Met mijn multidisciplinaire werk probeer ik commentaar te leveren op de maatschappij. Volgens mij moeten Europeanen gaan beseffen dat we allemaal één genetische familie zijn. Als kleinzoon van een blanke Hollandse grootvader, vind ik het essentieel dat iedereen met Europees bloed zijn positie in Europa moet claimen. Neem nu de vroegere Nederlandse kolonisten. Die hebben destijds wel een hybride cultuur gecreëerd waarin iedereen de Nederlandse taal en geschiedenis moest leren en waar iedereen dezelfde nationaliteit heeft. Maar toch worden deze mensen niet als gelijkwaardig aan Nederlanders gezien. Dit moet doorbroken worden. Voordat de apartheid werd afgeschaft in Zuid-Afrika hadden veel Nederlanders een grote mond, maar ondertussen vinden we het nog steeds normaal dat we zwarte en witte scholen hebben. Het is alsof ze de rassenscheiding hebben teruggebracht. Dat mag toch niet? Terwijl: het gaat niet om jullie en wij, maar om samen.’

Felix de Rooy – Apocalypse
Stedelijk Museum Amsterdam
t/m 3 september 2023

Categorieën
2023 Highlights

Chinese muur in Fotomuseum Den Haag

Xiaoxiao Xu Fotomuseum Den Haag Tableau Magazine
Xiaoxiao Xu, Een Shehuo deelnemer rookte een sigaret voor de optocht begon, 2022

De beelden van fotograaf Xiaoxiao Xu (1984) knallen je netvlies op en laten zich niet gemakkelijk negeren. Vanaf 27 mei is haar werk te zien in een tentoonstelling in Fotomuseum Den Haag. Tijdens deze expositie ligt de nadruk op twee van haar uitgebreide series, die allebei ook in boekvorm zijn uitgebracht: Watering my horse by a spring at the foot of the Long Wall (2020) en Shooting the tiger (2022).

Beelden waarin ze focust op de inwoners, tradities en gebruiken van haar geboorteland China. Xu emigreerde op haar veertiende vanuit het Zuidoosten van China naar Nederland, waar ze later cum laude de Fotoacademie afrondde. Je ziet in haar werk haarscherp de liefde die ze heeft voor het land waar ze werd geboren en de mensen die er wonen. Met bijzonder veel oog voor detail krijg je als kijker aan de ene kant een geschiedenisles en aan de andere kant een inkijkje in de vaak gesloten Chinese cultuur en samenleving. Van kleurrijke traditionele kleding en optochten tot een gruizig straatbeeld en grootse, verstilde landschappen die ogen als een dystopische filmset. Xu staat er middenin en tegelijkertijd ook helemaal niet, vanwege haar leven in Nederland. Het levert beelden op die regelmatig ontroeren en waarbij de minder glanzende kanten van de samenleving zeker niet worden ontweken, maar die toch zorgen dat je bij thuiskomst het liefst á la minute een reis naar China boekt.

Xiaoxiao Xu
Fotomuseum Den Haag
27 mei t/m 22 oktober 2023

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2023 Highlights

Dubbelop in het Cobra Museum

Pablo Picasso Cobra Museum Tableau Magazine
Pablo Picasso, Visage patiné, 1959

Vijftig jaar geleden overleed een van de beroemdste kunstenaars uit de 20e eeuw: Pablo Picasso. Daarnaast is het dit jaar de 75e verjaardag van de internationale Cobra-beweging. Beide wapenfeiten kan het Cobra Museum in Amstelveen natuurlijk niet zomaar aan zich voorbij laten gaan.

In ‘Terug naar de bron’ leren we meer over de kindertijd van de illustere man en zijn culturele achtergrond: welke rol speelden dans en theater in zijn werk? Een van zijn bekendste uitspraken is ‘Ieder kind is een kunstenaar. De moeilijkheid is er een te blijven als je groot wordt.’ Het kind zien we terug in de experimentele aard van de tentoongestelde tekeningen, keramiek en etsen.

Picasso werd geboren in Málaga, zijn vader was eveneens kunstenaar. Zijn eerste schilderij maakte Pablo in 1890, toen hij negen jaar oud was: een stierenvechter in de arena, gemaakt in olieverf. Een paar jaar later overleed zijn zusje Conchita aan difterie, het maakte veel indruk op de kunstenaar in spe en kwam later regelmatig terug in zijn schilderijen. Op zijn dertiende werd Picasso toegelaten aan de Academie voor Schone Kunsten in Barcelona: het voor de toelating vereiste werk, het tekenen van een torso, maakte hij in één dag in plaats van de maand die ervoor stond. Men was zo onder de indruk dat hij de eerste twee jaren van de studie meteen mocht overslaan.

Pablo Picasso Cobra Museum Tableau Magazine
Pablo Picasso, Taureau, 1955

Vervolgens kun je in de tentoonstelling ‘Grenzeloos vrij’ stilstaan bij de verwantschap van Cobra met vrije expressieve kunstenaars door de jaren heen. Zij zagen Picasso als een van hun grote voorgangers, naast Paul Klee, Joan Miró en Wassily Kandinsky. In deze expo is er werk van Appel, Constant, Corneille en Jorn te zien, maar ook bijvoorbeeld Munch, en hedendaagse kunstenaars als Jonathan Meese en Cecily Brown.

Juist door al deze schilderijen, sculpturen, werken op papier, foto’s en keramiek zo dichtbij elkaar te kunnen bekijken, zie je hoe universeel Cobra eigenlijk was. De kunstenaars die tot deze avant-gardebeweging behoorden vonden het essentieel om hun ideeën met anderen te delen. Daarvoor zochten ze naar gelijkgestemden, die mee konden in hun honger naar speelsheid, provocatie en experimenteren. Vanaf het begin waren er grote verschillen tussen de individuele kunstenaars van de groep. Ook hun artistieke ontwikkeling verliep totaal verschillend. Toch is het niet te ontkennen wat hun impact was op de schilder- en beeldhouwkunst, en hoe overtuigend de expressieve kracht van veel werken nog steeds is.

Grenzeloos vrij – Van Appel tot Picasso 
De andere Picasso – Terug naar de bron
Cobra Museum
resp. tot en met 8 oktober en 17 september 2023

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2023 Highlights

Ontgroening in het Centraal Museum

Bentvueghels Centraal Museum Tableau Magazine
Pieter van Laer, Zelfportret met magische scène, 1635–37, The Leiden Collection

Het is een bijzonder verhaal, dat van De Bentvueghels. Het beruchte genootschap, bestaande uit kunstenaars uit de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden, verenigde zich rond 1620 in Rome. Hun opvallende naam refereerde aan hoe ze zichzelf zagen: als een groep kleurrijke vogels. Ze gingen met gestrekt been in tegen de Rooms-Katholieke kerk en kunstenaarsvereniging Accademia di San Luca en ja, dat mocht en kon ook eindigen in een drinkgelag.

Rome bleek ook voor hen een bron van inspiratie in betrekking tot hun werk. Ze waren dan wel jong en onbezonnen, maar ook verbonden in hun liefde voor de stad en de schilderkunst. Overigens was het nog niet zo eenvoudig om je bij deze groep aan te sluiten; er kwam een uitgebreid ontgroeningsritueel bij kijken, net als een flinke berg geld om een banket mee te bekostigen. Een wereld die we in onze eigen tijd herkennen als het studentencorps, waarin de kunstenaars elkaar bijnamen gaven die soms behoorlijk pijnlijk konden zijn. Zoals Jan Asselijn, die Krabbetje werd genoemd: hij had een handicap aan zijn hand, met kromme vingers, waardoor hij amper een schilderspalet kon vasthouden. De groepsleden lieten allerlei lolligheden achter op de muren van ruimtes waar ze samenkwamen, als een soort graffiti, en verzonnen hun eigen liedjes, gezegden en oneliners (‘Wie gek geboren is, geneest nooit’).

Verderop in het Centraal Museum wordt de film Brussels, 2016 uit 2017 vertoond, van Sara Sejin Chan oftewel Sara van der Heide (1977, Busan). Ook hedendaagse kunstenaars zoeken regelmatig een tijdelijke werkplek in het buitenland, om te kunnen focussen op hun kunst en zich te laten inspireren. In deze film zien we hoe de werkelijkheid haar studio binnenkomt, tijdens een residency
in Brussel. Ze toont de stad vanuit het perspectief van een denkbeeldig gesprek met haar (onbekende) moeder. Dat doet
ze op een gevoelig moment: direct na de bomaanslagen, waarbij 32 doden vielen, en vlak voor het Brexit-referendum.

De Bentvueghels & Annex: Sara Sejin Chang (Sara van der Heide)
Centraal Museum
t/m 4 juni 2023

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2023 Highlights

In plaats van Vermeer: Jacobus Vrel in het Mauritshuis

Jacobus Vrel Mauritshuis Johannes Vermeer Tableau Magazine
Jacobus Vrel, Vrouw op een stoel, kijkend naar een kind achter het raam, ongedateerd, collectie Fondation Custodia, Parijs, Collectie Frits Lugt

De kunstwereld is soms ongrijpbaar. Want waarom staan er lange rijen om bepaalde schilderijen te kunnen bewonderen, en zijn er kunstenaars die de hele wereld kent, terwijl andere werken en namen voor het grote publiek onbekend blijven? Vragen die niet altijd een altijd een antwoord hebben. Neem Jacobus Vrel, die ongeveer tussen 1640 en 1660 werkzaam was. We weten bar weinig van deze man. Geboorte- of sterfdatum? Geen idee. Woonplaats? Waarschijnlijk Haarlem, of Delft. Hoe hij eruit zag is al helemaal een mysterie. Toch besloot het Mauritshuis een expositie aan hem te wijden, en zodra je in zijn werk duikt wordt al snel duidelijk waarom.

Van Jacobus Vrel zijn zo’n vijftig schilderijen bekend. Vooral straattaferelen en stadsgezichten, met allerlei figuren op het doek, en taferelen binnenshuis die het leven van toen illustreren. Weinig tierelantijnen: het zijn vrij kale kamers en ruimtes, waarbij een melancholiek gevoel naar boven komt kruipen hoe langer je ernaar kijkt. De genrevoorstellingen die hij maakte worden gezien als min of meer trendsettend: hiermee maakte hij de weg vrij voor (de veel bekendere) vakgenoten als Pieter de Hooch en Johannes Vermeer. Saillant detail: zestien werken van Vrel werden zelfs langere tijd aan Vermeer toegeschreven. Sterker nog, tijdens de herontdekking van Vermeer rond 1860, door de Franse criticus Theophile Thoré, waren het precies deze werken die enthousiast werden ontvangen in het paleis Champs-Elysées. Dat het in werkelijkheid om Jacobus Vrel zijn talent ging, bleek pas na uitgebreide analyse van de handtekeningen – die qua initialen natuurlijk gelijk zijn.

In de 19e en vroege 20e eeuw kwam de naam van Jacobus Vrel boven drijven. De kunsthistoricus Cornelis Hofstede de Groot was de eerste die een officiële zoektocht naar hem ondernam. In zijn queeste zocht hij op allerlei spelwijzen van de naam: Frel, Frelle, Vriel, Verel, Verhel. Maar meer biografische informatie leverde dit niet op. De vele onduidelijkheden die om het werk en het leven van Vrel hangen maken alleen maar nieuwsgieriger. Er is slechts een document dat de schilder en zijn werk noemt: de inventaris van de kunstcollectie van de aartshertog Leopold Wilhelm van Oostenrijk (1614-1662), die het startpunt was voor het Kunsthistorisch museum in Wenen. In deze inventaris worden drie werken van Vrel genoemd en omschreven. Die gebrekkige kennis over de kunstenaar zelf is waarschijnlijk de reden dat hij niet veel grote exposities op zijn naam kreeg. Het Mauritshuis durft het wel aan en vertelt wat er bekend is en waarom Vrels werk zo exemplarisch is voor de tijdsgeest in een zorgvuldige selectie.

Tip: Van 17 juni tot en met 17 september is deze expositie van Jacobus Vrel ook te bezoeken in Fondation Custodia in Parijs.

Jacobus Vrel, voorloper van Vermeer
Mauritshuis
t/m 29 mei 2023

Categorieën
2023 Highlights

Ode aan Antwerpen in Museum Catharijneconvent

Museum Catharijneconvent Tableau Magazine
Frans Floris, Kaïn en Abel (detail), ca. 1554-55, The Phoebus Foundation, Antwerpen

Dat de 17e-eeuwse Hollandse schilderkunst terecht wereldwijd wordt bewonderd, weten we allemaal. Van portretten tot stadsgezichten en van landschappen tot stillevens. Minder bekend is dat die kunstwerken er misschien niet waren geweest in deze vorm zonder de Brabantse en Vlaamse meesters uit de 16e eeuw. En dan met name de schilders uit Antwerpen, van waaruit religieuze vluchtelingen massaal naar het noorden trokken. Inclusief hun talent, schilderkunst en culturele invloeden. Dit werd ingezet door de Val van Antwerpen in 1585, waarbij de katholieken overwonnen.

Veel protestantse kooplieden, intellectuelen én kunstenaars trokken daardoor halsoverkop noordwaarts. Niet alleen vonden ze in hun nieuwe leefomgeving godsdienstvrijheid, er waren in Amsterdam ook betere handelsmogelijkheden en collega-kunstenaars om mee van gedachten te wisselen. De nieuwkomers namen onder andere het maniërisme mee, een manier van schilderen die met name opviel door onnatuurlijke houdingen van de afgebeelde lichamen. Daarnaast zie je in deze stijl ook vaak onrealistische weergaven van ruimte en perspectief. Een beroemd voorbeeld is de figura serpentinata, waarbij figuren in een gedraaide pose zijn afgebeeld, zoals in het beeld van de steenwerpende David, gemaakt door Michelangelo.

De tachtig topstukken in ‘Ode aan Antwerpen’ in Museum Catharijneconvent geven een evenwichtig beeld van Hollandse én Vlaamse meesters, waardoor je als kunstliefhebber mooie vergelijkingen kunt maken. Peter Paul Rubens, Jan Steen, Rembrandt van Rijn en Frans Hals, maar ook Joos van Cleve, Pieter Aertsen, Maerten de Vos en Frans Floris. Veel van deze werken zijn voor het eerst in Nederland te zien.

Ode aan Antwerpen
Museum Catharijneconvent
14 mei t/m 17 september 2023

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2023 Highlights

Out of this world: Sanja Marušić in het Nederlands Fotomuseum

Sanja Marušić Nederlands Fotomuseum Tableau Magazine
Sanja Marušić, Flowers in December, 2015/2016

‘In mijn werk ben ik altijd op zoek naar vervreemding door de werkelijkheid te manipuleren of te abstraheren’, zegt Sanja Marušić (1991) in een interview met Fotolab Kiekie. ‘Ik werk erg intuïtief en laat me altijd beïnvloeden door mijn omgeving. Deze werkwijze komt voor mij het beste tot zijn recht in bijvoorbeeld desolate landschappen. Ook kijk ik op een andere manier naar het landschap om me heen als het onbekend is. Als ik met een afstand naar een omgeving kijk, ben ik in staat de mooie dingen te zien die in het dagelijks leven vaak verloren gaan.’

Sanja Marušić Nederlands Fotomuseum Tableau Magazine
Sanja Marušić, Flowers in December, 2016

Marušić is een Kroatisch-Nederlandse kunstenaar wier werk is opgenomen in de Eregalerij van de Nederlandse fotografie. Het museum in Rotterdam toont dit voorjaar uit eigen collectie dertien werken uit de serie Flowers in December (2015-2016). Het is haar allereerste solotentoonstelling, waar fotografieliefhebbers met smart naar uitkijken. Het zijn kleurrijke, persoonlijke beelden, waar een compleet eigen universum achter schuil lijkt te gaan. Als waren het miniatuur voorstellingen. De afgebeelde menselijke figuur (meestal de fotografe zelf ) bevindt zich in surrealistische landschappen. Haar gezicht is meestal niet te zien, wel voelen we een bijna buitenaardse sfeer. Marušić combineert analoge en digitale fotografie, maar gebruikt ook schildertechnieken en collages om haar mixed mediakunst samen te stellen. Werk om bij weg te dromen en in te verdwalen.

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Out of this world – Sanja Marušić
Nederlands Fotomuseum
t/m 18 juni 2023

Categorieën
2023 Highlights

Brave New World in Museum de Fundatie

Museum de Fundatie Hans den Hartog Jager Tableau Magazine
Raquel van Haver, Fe y Amor. La madre, la Hija y la Sabiduria (2020).

In ‘Brave New World’ richt Museum De Fundatie de blik op recente ontwikkelingen in de schilderkunst. De tentoonstelling is samengesteld door schrijver en kunstcriticus Hans den Hartog Jager en omvat werk van zeventien internationale topschilders onder de veertig.

Voor Brave New World koos hij voor een grote variatie in stijl, perspectief en techniek. Van de hypnotiserende vormen op de doeken van de Amerikaanse Loie Hollowell tot de treffende boodschappen achter het werk van Portia Zvavahera (Zimbabwe).

Museum de Fundatie Hans den Hartog Jager Tableau Magazine
Loie Hollowell, Green Ovum (2021)

Door de focus op digitale kunst in de afgelopen decennia leek schilderkunst zo’n beetje weggeschoven als ouderwets, met name in
de westerse wereld. In Zuid-Amerika, Azië en Afrika is schilderen echter altijd een krachtige en invloedrijke kunstvorm gebleven die geworteld is een sterke traditie. Daarmee inspireren deze kunstenaars ook weer de nieuwe generatie schilders in het westen, waar de dagelijkse overvloed aan beelden intussen ook duidelijk heeft gemaakt hoe krachtig beeld is. Voor de nieuwe generatie schilders zijn digitale beelden een gegeven, ze zijn ermee opgegroeid. Toch kiezen ze ervoor om te schilderen, juist omdat schilderen hen een ongekende, rijke verscheidenheid aan artistieke uitdrukkingen en invloeden biedt.

Brave New World: 16 schilders voor de 21e eeuw
Museum de Fundatie
t/m 11 juni 2023

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2023 Highlights

Suikerzoet: Wayne Thiebaud in Fondation Beyeler

Wayne Thiebaud Fondation Beyeler Tableau Magazine
Wayne Thiebaud, Bakery-Case, 1996, collectie Museum Voorlinden. Foto: Antoine van Kaam.

100 jaar geleden, oktober 1923, richtte Walt Disney zijn al snel wereldberoemde studio op. Een plek waar ‘dromen ontstaan’, zoals hij zelf altijd zei, maar ook een plek waar talent werd ontdekt. Wayne Thiebaud (1920 – 2021) is er daar een van.

Wayne Thiebaud begon zijn carrière als graphic designer en werkte een tijdje voor de animatie-afdeling van Walt Disney Studios. Als je naar zijn huidige werk kijkt, zie je het daar stiekem nog wel tussendoor piepen; een sprookjesachtige manier van naar de wereld kijken. Thiebaud is met name bekend om zijn stillevens van eten en drinken. Luxe taarten, ijsjes, snoepgoed, een schaal met kersen; hij heeft duidelijk een voorkeur voor de zoetere kanten van het leven.

Maar zijn werk is meer dan dat. Met de stillevens toont hij de beloftes en overvloed van de Amerikaanse consumptiemaatschappij. We zien pastelkleuren gemixt met felle tinten, een jaren 50 sfeer en een tikje melancholie, maar ook een geweldige techniek. De kunstenaar noemt deze stijl zelf ook wel ‘object transference’: hij brengt het onderwerp van zijn schilderij zo levensecht mogelijk over op het doek. Vanwege de manier waarop hij alledaagse objecten als zijn inspiratie gebruikt, wordt Thiebaud vaak geassocieerd met pop art. Toch lijkt dat niet helemaal terecht, gezien zijn compleet eigen blik – op basis van herinneringen, waar pop art kunstenaars met name putten uit massamedia.

In deze expositie, die plaatsvindt in het Zwitserse Basel, zijn natuurlijk volop zoetigheden te zien, je gaat er automatisch van watertanden. Daarnaast hebben ze ook portretten, stadsgezichten en landschappen bij elkaar gebracht: een stokoud genre, dat in de handen van Thibaud een compleet andere insteek blijkt te krijgen.

Wayne Thiebaud 
Fondation Beyeler in Basel
t/m 21 mei 2023

Categorieën
2023 Highlights

Opstandig collectief: General Idea in het Stedelijk Museum

General Idea Stedelijk Museum Amsterdam Tableau Magazine
General Idea, Self-portrait with Objects, 1981–82, collectie National Gallery of Canada, Ottawa © General Idea. Foto NGC.

Het Canadese collectief General Idea was baanbrekend en vooraanstaand op het gebied van conceptuele kunst. Actief vanaf 1969, maakten Felix Partz, Jorge Zontal en AA Bronson onder meer offset-affiches, luchtballonnen, vloerkleden, wapenemblemen, postkaarten en ruimtevullende installaties. Hiermee leverden ze onder andere speelse kritiek, satire en pastiches op onderwerpen als massamedia, consumentencultuur, sociale ongelijkheden en de aids-crisis, die op dat moment het dieptepunt beleefde.

Zo produceerden ze affiches met het tekstsymbool Aids, als onderdeel van een bewustwordingscampagne, die ook in Amsterdam waren te zien. Het werk is een variant op het beroemde tekstbeeld Love van Robert Indiana. Aids was in meerdere werken een thema, zo ook in een van hun laatste grote installaties, waarin de aidsremmer AZT een hoofdrol speelt. One Year of AZT – One Day of AZT (1991) bestaat uit een representatie van 1825 blauw-witte medicijncapsules, in rijen aan de wand bevestigd. Een tweede deel van de installatie zijn vijf reusachtig uitvergrote capsules, die diagonaal op de grond liggen midden in de ruimte.

General Idea publiceerde ook twaalf jaar lang het kunstmagazine FILE via hun eigen uitgeverij Art Metropole. De uitgeverij bestaat nog steeds, en maakt bijzondere boeken en andere uitgaven van kunstenaars. Aan de creativiteit van General Idea kwam in 1994 een eind toen Zontal en Partz beiden overleden aan de gevolgen van aids. In de hoogtijdagen was General Idea zeer productief. Dit geeft voldoende input voor dit meest uitgebreide retrospectief ooit, meer dan 200 werken worden samengebracht. Het Stedelijk Museum, dat al sinds 1980 hun werk verzamelt, werkte hiervoor samen met de National Gallery of Canada.

General Idea
Stedelijk Museum Amsterdam
1 april t/m 16 juli 2023

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2023 Highlights

Cool Painting: Alex Katz in Albertina Modern

Alex Katz Albertina Wenen Tableau Magazine
Alex Katz, Black Hat #2, 2010, collectie ALBERTINA, Wenen – Sammlung Batliner | © Bildrecht, Wien, 2018

Andy Warhol zag hem als een grote inspiratiebron en dat is volledig terecht, als we diens pop art naast het werk van Alex Katz leggen. Katz werd geboren in het New York van 1927, als kind van Russisch-Joodse immigranten. Nadat hij in 1949 geobsedeerd raakte door het werk van Henri Matisse ging hij schildercursussen volgen en begon met werken in de buitenlucht.

Zijn inspriratiebronnen kwamen daarna van verschillende kanten. Van abstract expressionisme (Jackson Pollock, Willem de Kooning) tot Titiaan en Velásquez. Dat resulteerde later in een focus op collages en cut-outs, die vrijstaand in ruimtes werden tentoongesteld. Maar Katz voelde er niets voor om zicht te beperken tot een techniek, vorm of stijl. Zo maakte hij in de jaren 60 groepsportretten, kwamen daar in de jaren 70 panoramaschilderijen bij en ontwierp hij in 1977 een 80 meter breed billboard met daarop 23 vrouwenhoofden, dat op Times Square was te bewonderen. Het grote publiek maakte kennis met hem doordat hij in de jaren 80 veel portretten maakte van beroemde fotomodellen als Kate Moss en Christy Turlington. In 2010 was hij in zijn thuisstad New York helemaal niet meer te ontwijken: 160 taxi’s reden dat jaar rond met reproducties van Katz’ schilderijen.

Een heleboel variatie dus, al zijn er ook overeenkomsten. Klein denken was niets voor Katz, hij werkte graag groot, groter, grootst, met levendige kleuren en brede penseelstreken. Hij werd gezien als de uitvinder van ‘cool painting’, zoals Miles Davis de vader van ‘cool jazz’ was. Daarbij nam hij de mensen uit zijn eigen wereld, de kunst scene van New York, als inspiratiebron. Voordat pop art een term of een trend was deed Katz al min of meer hetzelfde: figuratieve schilderkunst maken, die bij nadere inspectie abstractie, rationalisme en een flinke dosis sensualiteit bevatte.

Het Albertina Museum pakt het groots aan en brengt, vanwege de 95e verjaardag van Katz, een uitgebreide ode aan zijn rijke oeuvre.

Cool Painting
Albertina Modern (Wenen)
t/m 4 juni 2023

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2023 Highlights

Folkert de Jong in Kunsthal KAdE

Folkert de Jong Kunsthal Kade Tableau Magazine
Folkert de Jong, The Shooting...at Watou; 1st of July 2006, courtesy de kunstenaar en Galerie Fons Welters, Amsterdam

Folkert de Jong (1972) is niet zo van bescheiden ergens in een hoekje bivakkeren, of van subtiliteit in zijn werk. Hij maakt grote, indrukwekkende sculpturen en installaties, die de ruimtes waar ze zich in bevinden volledig overnemen met hun aanwezigheid en vaak giftige kleurenspel. Hiervoor gebruikt hij plastic en brons, maar vooral polyurethaanschuim, wat normaliter gebruikt wordt als isolatiemateriaal.

Daarbij moet hij heel snel te werk gaan, in het boetseren en beeldhouwen op monumentale schaal, want dat schuim is binnen een seconde of dertig al uitgehard. De installaties die het eindresultaat zijn staan symbool voor de grotere thema’s, van oorlog tot religie, en tonen zijn fascinatie voor de lichamelijke en psychische toestand van de mensen om hem heen.

Folkert de Jong Kunsthal Kade Tableau Magazine
Folkert de Jong, Trinity 2, 2017, courtesy de kunstenaar en Galerie Fons Welters, Amsterdam

Inspiratiebronnen zijn in eerste instantie moeilijk te benoemen, als je naar zijn werk kijkt. Zelf noemt hij bijvoorbeeld Picasso, en dan met name de figuren uit een circusfamilie die hij in zijn vroege werk schilderde: Les Saltimbanques. Google dat maar eens, en leg het naast dit beeld van De Jong, en dan snap je hem meteen. Maar hij maakt ook beelden die rechtstreeks verwijzen naar de kunstgeschiedenis, en dan vooral Pieter Bruegel de Oude, een schilder uit de 16e eeuw die in dezelfde hoek als Jheronimus Bosch ingedeeld kan worden.

Vrolijk wordt je meestal niet van de installaties van De Jong, maar dat is ook niet zo vreemd als je bedenkt dat hij dramatische gebeurtenissen als de moord op de Gebroeders de Witt in 1672 verbeeldt. Hoe verontrustend soms ook; je kunt niet stoppen met kijken. ‘Even’ langs een Folkert de Jong wandelen lijkt een onbegonnen missie; vanuit elke hoek en ieder standpunt zie je er weer iets anders in. Kunsthal KAdE geeft een kijkje in het hoofd van deze intrigerende kunstenaar en toont een overzicht van zijn inmiddels 25-jarige oeuvre.

Folkert de Jong
Kunsthal KAdE
t/m 7 mei

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2023 Highlights

Waarheden: Jenny Holzer in K21 in Düsseldorf

Jenny Holzer K21 Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen Dusseldorf Tableau Magazine
Jenny Holzer, It is Guns, 2019

Ze was de eerste vrouwelijke Amerikaanse kunstenaar die – in 1990 – deelnam aan de Biënnale van Venetië en won meteen de Gouden Leeuw met haar bijdrage Child Text. Jenny Holzer (1950) wordt geroemd vanwege haar tot nadenken stemmende gebruik van woorden en zinnen, waarbij ze baanbrekend was in het gebruik van digitale technologie in kunst.

In K21 in Düsseldorf is vanaf dit voorjaar te zien (en lezen) waarom Holzer internationaal zo gevierd is. Ze maakt posters, schilderijen en beeldhouwwerken, die bezoekers aan het denken zetten over onderwerpen als oorlog, populisme en absurditeit. Iets dat voor haar altijd belangrijk is geweest om voor elkaar te krijgen met haar werk, en als we kijken naar de vele crises die er zijn, actueler dan ooit.

Holzer was een actief lid van Colab oftewel Collaborative Projects, een New Yorkse groep kunstenaars die zich in de jaren 70 en 80 bezig hield met thema’s die op dat moment speelden: de recessie, het beleid van president Ronald Reagan en de angst voor kernwapens. Een mooi voorbeeld hiervan zijn de Truisms van Holzer, oftewel ongesigneerde ‘waarheden’, die ze in de late jaren 70 verspreidde in de openbare ruimte. Aan telefooncellen, muren, straatlantaarns en gebouwen hingen rijen en rijen korte, ironische, vaak wrange statements. ‘ABUSE OF POWER COMES AS NO SURPRISE’, ‘THE ONLY WAY TO BE PURE IS TO STAY BY YOURSELF’, ‘REPETITION IS THE BEST WAY TO LEARN THINGS’.

Jenny Holzer K21 Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen Dusseldorf Tableau Magazine
Jenny Holzer, exhibition view: Forty-second Street Art Project, Times Square, New York (Detail), 1993 © 1993 Jenny Holzer © VG Bild-Kunst, Bonn 2022, Foto: Stephen Sweet / Shutterstock

Die hoofdletters zijn geen tikfout, want Holzer gebruikt bewust alleen kapitalen. Naar eigen zeggen wil ze hiermee ‘de noodzaak laten zien en harder roepen om te tonen wat er aan de hand is in de wereld’. Zo heeft ze het vaak over feminisme, seksisme en geweld tegen vrouwen. ‘We hebben niet nog meer werk over plezier en genot nodig’, zei ze daar over. Recenter werkte ze veel met LED-installaties en lichtkranten en na de aanslagen van 11 september keerde ze terug naar haar roots: die van de schilderkunst. In Even Magazine licht ze dat toe:

‘I wanted to be a painter; I failed at being a painter because, among other things, I was impatient. I should have known better, when I was younger, that to be even an acceptable painter took years. But I was anxious, anxious, anxious about not being a horrible artist. So I gave up painting, for a long time. When the US went into Iraq, and I didn’t understand why – I thought it might be catastrophic, as it seems to have proven – I figured out how to put content in painting without being a social realist painter. Which I don’t have the skill to be, nor the desire.’

JENNY HOLZER
K21 (onderdeel van Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen)
11 maart t/m 6 augustus 2023

Categorieën
2023 Highlights

Kees van Dongen: Gewaagde kleuren in Singer Laren

Kees van Dongen Singer Laren Tableau Magazine
Kees van Dongen, Rouge et Jaune (detail), 1911, particuliere collectie

Tip: Lezers van Tableau genieten op donderdag 30 maart van een Franse avond in Singer Laren en bekijken Kees van Dongen met andere ogen na een rondleiding door de tentoonstelling, voorafgegaan door een heerlijke kaasfondue. Klik [hier] voor meer informatie.

De weg naar succes van de ambitieuze Kees van Dongen (1877-1968) was er een die zich in een razendsnel tempo afspeelde. Geboren in Delfshaven, Rotterdam, verkondigde hij al vroeg dat hij beroemd zou worden, tegen iedereen die maar wilde luisteren. En hij kreeg nog gelijk ook. Dit terwijl er geen geld was in het gezin om hem te laten studeren, waardoor hij vanaf zijn veertiende aan het werk moest om bij te dragen aan het gezinsinkomen. Maar hij was volhardend. Begonnen als anarchistisch tekenaar en debuterend bij Galerie Vollard, kan hij zich uiteindelijk meer dan goed meten met grootheden als Matisse, Picasso en Braque.

Verhuisd naar Parijs behoort hij al snel tot de voorhoede van de Nederlandse kunstenaars, die zich rond 1900 naar die stad verplaatsen op zoek naar artistieke vernieuwing. Op uitnodiging van Picasso komt Van Dongen terecht in een atelier in het Bateau-Lavoir: een kunstenaarscomplex in het vrije Montmartre, dat uitgroeide tot dé plek voor avantgardistische kunstenaars. Daar ontwikkelt hij zich tot een schilder die met name vernieuwend is op het gebied van kleurgebruik. Als een van de eersten maakt hij daarbij gebruik van elektrisch licht en hij wordt gezien als deel van de kortdurende stroming fauvisme, die werkten met felle, amper gemengde kleuren. Van Dongen zelf gebruikte deze vaak in primitief ogende vormen en staat, met name later in zijn loopbaan, ook bekend om de vele schilderijen die hij maakte van vrouwelijk naakt. Een van zijn bekendste modellen was de toen piepjonge Brigitte Bardot. Oude kunstenaarsvrienden en recensenten hadden minder waardering voor dit werk: zij vonden het afbreuk doen aan het artistieke gehalte van zijn beginperiode.

Kees van Dongen Singer Laren Tableau Magazine
Kees van Dongen, Deux yeux, 1911, J.K. Art Foundation, c/o Pictoright Amsterdam 2022

Anita Hopmans, senior conservator van het RKD (Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis) en specialist op het gebied van Van Dongen, stelde de tentoonstelling samen en maakte de catalogus: ‘Van Dongen was een kunstenaar op wie werd gelet en met wie rekening werd gehouden. Een hoogtepunt in zijn oeuvre vormt het gebruik van onnatuurlijke en vervreemdende kleuren.’ Door het onderzoek van Hopmans zijn tot voor kort onbekende schilderijen van Van Dongen bij elkaar gebracht, waardoor er een compleet beeld van zijn ontwikkeling ontstaat.

Singer Laren is overigens de ideale setting om deze in totaal meer dan honderd werken tentoon te stellen. Een van de publiekslievelingen in dit museum is Het blauwe hoedje, gemaakt door Van Dongen. Oprichter Anna Singer kreeg dit cadeau van kunsthandelaar Hein Siedenburg, als dank voor haar ondersteuning bij de tentoonstelling van zijn werk in 1937. 85 jaar later was dit de inspiratiebron om deze expositie op poten te zetten, ter ere van een van de grootste modernisten die Nederland heeft gekend. Leuk is ook het randprogramma, met onder andere een atelier waar schilders (in spe) zich kunnen laten inspireren door Van Dongen, en ‘Pak een stoeltje’; waar conservatoren en andere experts de verhalen achter een werk delen met bezoekers.

Kees van Dongen 
Singer Laren
t/m 7 mei 2023

Categorieën
2023 Highlights

Thomas Trum in het Noordbrabants Museum

Thomas Trum Noordbrabants Museum Tableau Magazine
Thomas Trum, Marker Wall Study

In 2018 maakte Thomas Trum (1989) zijn debuut in Het Noordbrabants Museum in de tentoonstellingenreeks Brabantse Nieuwe. Nu is hij terug, met zijn eigen solo. Twee zalen worden gevuld met zijn werk, dat bestaat uit veelal enkelvoudige felle kleuren en zich op het snijvlak van kunst en design beweegt.

Trum werkt vanuit een atelier in ‘s-Hertogenbosch en gebruikt die ruimte om veelvuldig onderzoek te doen naar nieuwe materialen, technieken en composities. Zo werkte hij bijvoorbeeld met enorme viltstiften en kwasten die hij bevestigde aan een boor en met een machine die normaliter gebruikt wordt om lijnen op de weg te zetten. Hierbij ziet hij verf als zijn muze. Het Instagram account van Trum is daarbij zeker een aanrader, om inzicht te verkrijgen in het maakproces.

Thomas Trum Noordbrabants Museum Tableau Magazine
Thomas Trum, Two fan shaped lines in purple, 2020

Bij specifiek deze expositie ligt de focus op Trums roots in de graffiti, waar zijn fascinatie voor het achterlaten van sporen ontstond. Op het platform We like art zei hij hierover: ‘Ik ben al mijn hele leven enorm geïnteresseerd in sporen maken, vooral de sporen van grote voertuigen fascineren me. Schildersgereedschappen hebben uiteraard bepaalde eigenschappen die weer zorgen voor een specifiek spoor. De gereedschappen waar ik mee werk kies en ontwikkel ik zorgvuldig bij het beeld dat ik wil gaan maken. Uiteindelijk zijn mijn werken vaak snelle simpele handelingen die uit enkele lijnen bestaan.’

Thomas Trum: Daily Spins
Noordbrabants Museum
4 maart t/m 21 mei 2023

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2023 Highlights

Alter ego — Samuel Fosso in Huis Marseille

Samuel Fosso Huis Marseille Tableau Magazine
Samuel Fosso, Zelfportret uit de serie “Tati”, Le Chef (celui qui a vendu l’Afrique aux colons), 1997 © Samuel Fosso courtesy Jean-Marc Patras / Paris

Huis Marseille toont de eerste grote overzichtstentoonstelling van de Frans-Kameroense fotograaf Samuel Fosso (1962). Fosso overleefde de burgeroorlog in Nigeria en trok in bij zijn oom in Bangui, onderdeel van de Centraal-Afrikaanse Republiek. Daar begon hij op zijn dertiende een eigen fotostudio, waar hij zijn klanten zo flatteus mogelijk vastlegde.

Aan het einde van de werkdag experimenteerde hij met vrij werk in de vorm van zelfportretten. In eerste instantie om ze daarna naar zijn moeder te sturen, die nog in Nigeria woonde, en het restant van de filmrolletjes te vullen. Later werd het een doel op zich. De alter ego’s die hieruit ontstonden vormen nog steeds de kern van zijn werk, dat fotografie combineert met performance art. Hij laat zich hierin niet beperken door conventies en kiest zijn eigen pad. Huis Marseille laat dit zien in meer dan 200 werken: vintage prints van zwart-wit zelfportretten uit de jaren 70, levendige kleurenseries uit de jaren 90 en magistrale portretten uit de zeroes, waarin hij poseert als iconen van de pan-Afrikaanse bevrijdings- en burgerrechtenbewegingen. Ook recente projecten ontbreken niet, waaronder een samenwerking met Britse modeontwerper Graces Wales Bonner.

Samuel Fosso
Huis Marseille
t/m 12 maart 2023 

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2023 Highlights

Veelzijdig Picasso in de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België

Picasso Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België
Pablo Picasso, De keuken, 1948

In samenwerking met het Musée National Picasso-Paris wijden de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België een unieke tentoonstelling aan Pablo Picasso (1881-1973). Deze samenwerking ontcijfert Picasso’s relatie met de abstracte kunst, aan de hand van meer dan 120 werken. Van de eerste kubistische experimenten in 1970, uitgevoerd in de marge van Les Demoiselles d’Avignon, tot de grenzen van action painting.

Picasso slingerde tijdens zijn carrière voortdurend tussen, rondom en langs het figuratieve én het abstracte. Begonnen aan een kunstopleiding toen hij pas 11 jaar oud was, hield Picasso het onderwijs op zijn 17e alweer voor gezien. Drie jaar later had hij zijn eerste solotentoonstelling in Parijs en nog voor de start was een kwart van de werken al verkocht. Het mooie aan het bestuderen van Picasso’s oeuvre is dat de ontwikkelingen daarin nauw in verbinding staan met de ontwikkeling in de moderne kunst in het algemeen. Hij wordt niet voor niets de personificatie van de moderne kunst genoemd en nog altijd is hij een onmisbare schakel in het analyseren en waarderen daarvan.

Picasso Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België
Pablo Picasso, Naakt met een boeket irissen en een spiegel, 1934

Om de expositie heen wordt een programma gebouwd van conferenties over hedendaagse maatschappelijke thema’s, gecombineerd met de vele facetten van Picasso. Curatoren, sociologen, journalisten, juristen, auteurs, kunstenaars, historici en filosofen werpen vanuit allerlei standpunten en inzichten een pluriforme blik op de man, de kunstenaar en zijn werk.

Picasso & Abstraction
Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België
t/m 12 februari 2023

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2022 Highlights

Vermeers van over de hele wereld in het Rijkmuseum

Johannes Vermeer Rijksmuseum Tableau Magazine

‘De grootste tentoonstelling over Vermeer ooit’, belooft het Rijksmuseum. Verwacht echter geen oneindige reeks zalen bomvol schilderijen, want het volledige (bekende) oeuvre van de Hollandse meester omvat maar 45 werken, waarvan er nog slechts 37 bestaan.

Johannes Vermeer (1632-1675) woonde en werkte in Delft, waar hij zijn verstilde, huiselijke scènes schilderde. Beroemd vanwege zijn unieke gebruik van helder licht en een overtuigend gevoel voor illusionisme, wordt ieder werk terecht gekoesterd door de eigenaar. Ze reizen dan ook zelden van museum naar museum, maar het Rijks heeft een bijzondere prestatie geleverd op dit vlak.

Zo tonen ze topstukken als het Meisje met de parel (Mauritshuis, Den Haag), De geograaf (Städel Museum, Frankfurt am Main), Schrijvende vrouw met dienstbode (The National Gallery of Ireland) en Vrouw met de weegschaal (The National Gallery of Art, Washington D.C). Zelfs een werk dat nog nooit eerder in Nederland te zien was is aanwezig: het onlangs gerestaureerde Brieflezende vrouw aan het open raam uit de Gemäldegalerie Alte Meister in Dresden.

Samen met het Mauritshuis heeft het Rijksmuseum het kunstenaarschap van Vermeer, zijn artistieke keuzes en het maakproces diepgravend onderzocht. Een team van conservatoren, restauratoren en natuurwetenschappers richtte zich op de zeven schilderijen van Vermeer in Nederlands bezit, waarbij dezelfde geavanceerde scantechnieken werden gebruikt als bij het onderzoeks- en restauratieproces van De Nachtwacht. Resultaten worden ook hier gedeeld met museumbezoekers. Zo kwam uit onderzoek naar Het Melkmeisje naar boven dat er in het oorspronkelijke werk een rek met kannen achter de beroemde vrouw op het doek stond en op de grond een vuurmand; dit type mand, gemaakt van wilgenteen, werd in de zeventiende eeuw gevuld met gloeiende kolen om baby’s warm te houden en luiers te drogen.

Tickets met een timeslot zijn vanaf nu te koop op de website van het Rijkmuseum.

Vermeer
Rijksmuseum
10 februari t/m 4 juni 2023

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2022 Highlights

Abstracte waterlelies — Claude Monet en Joan Mitchell in Fondation Louis Vuitton

Claude Monet Fondation Louis Vuitton Tableau Magazine
Claude Monet, Nympheas, 1916 -1919

Een dialoog in kunst, tussen twee buitengewone kunstenaars die elkaar in leven net misliepen: Claude Monet (1840-1926) en Joan Mitchell (1925-1992). Monet bestudeerde eindeloos de waterlelies in Giverny voor een van zijn laatste schilderijen, terwijl Mitchell veelal vanuit haar geheugen werkte in een abstract expressionistische stijl.

In de jaren 50 werden de waterlelies van Monet gezien als de voorlopers van het abstract expressionisme. De opleving van zijn invloed was medeverantwoordelijk voor de deelname van Mitchell aan tentoonstellingen die deze term verder onderzochten.

Toen Mitchell in 1968 verhuisde naar een woning dichtbij de omgeving waar Monet een tijd verbleef, verdiepte ze zich in zijn werk. Ze bleef echter een zelfstandige geest die Monet niet kopieerde, maar vasthield aan haar eigen manier van denken en werken. Haar verbeelding van de oevers van de Seine is, net als die van Monet, beïnvloed door het licht en de kleuren van die plek. Het resultaat is echter bij hem meer realistisch, bij haar meer expressionistisch. Door rond de zestig werken van beide kunstenaars bij elkaar te brengen, laat Parijs een palet zien van parallellen én verschillen hierin.

Joan Mitchell Fondation Louis Vuitton Tableau Magazine
Joan Mitchell, La Grande Vallee, 1983

Voor degenen die minder bekend zijn met Joan Mitchell, of juist groot liefhebber van haar werk, wordt de expositie ingeleid door een retrospectief met een helder overzicht. De kern wordt gevormd door haar voortdurende zoektocht naar de juiste kleuren en lichtinval en haar intieme band met landschappen, die ze naar eigen zeggen altijd bij zich had in haar hoofd. Naast herinneringen en werk van kunstenaars als bijvoorbeeld ook Van Gogh vond ze inspiratie in muziek en dichtkunst, wat in de expositie wordt getoond. Ondanks haar succes, bleef Joan Mitchell regelmatig onzeker over haar werk:

‘Sometimes I don’t know exactly what I want with a painting. I check it out, recheck it for days or weeks. Sometimes there is more to do on it. Sometimes I am afraid of ruining what I have. Sometimes I am lazy, I don’t finish it or I don’t push it far enough. Sometimes I think it’s a painting.’

Joan Mitchell

Claude Monet – Joan Mitchell
Fondation Louis Vuitton
t/m 27 februari 2023

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2022 Highlights

Ambitie met Allure — Ontmoet Amalia van Solms in Prinsenhof Delft

Amalia van Solms Prinsenhof Delft Tableau Magazine

De Amalia die het onderwerp is van deze expositie is niet onze toekomstige koningin, maar haar voorouder Amalia van Solms (1602-1675). Als gravin van het Duitse Solms-Braunfels belandt deze Amalia in 1621 in Den Haag, waar ze een enerverend en meeslepend leven leidde.

Door te trouwen met stadhouder Frederik Hendrik van Oranje wordt ze de belangrijkste vrouw van de Republiek. Hoewel de positie van vrouwen toentertijd zich in principe op de achtergrond bevond, heeft Amalia wel degelijk de nodige politieke invloed. Amalia weet zakelijk verstandige huwelijken te regelen voor haar kinderen en ook na het overlijden van Frederik Hendrik houdt ze de positie en macht van het huis Oranje-Nassau overeind. Diverse unieke en persoonlijke objecten vertellen in deze tentoonstelling haar levensverhaal, tot aan haar begrafenis die in 1675 plaatsvond in de Delftse Nieuwe Kerk. Dit verhaal wordt verteld aan de hand van zeven A’s, die haar persoonlijkheid en strategie illustreren: Avontuurlijk, Aanwezig, Aanzien, Autoritair, Assertief, Atypisch en Aanhouder. We zien bijvoorbeeld haar met zilver gedecoreerde bijbel en portretten van haar en haar echtgenoot; hét powerduo van de zeventiende eeuw.

Amalia. Ambitie met Allure
Prinsenhof Delft
t/m 8 januari 2023 

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Amalia van Solms Prinsenhof Delft Tableau Magazine
Michiel van Mierevelt, Portret Amalia van Solms, ca 1620-1630, coll. Museum Prinsenhof Delft. Foto Tom Haartsen | Pronkterrine van Amalia van Solms, anoniem, 1650-1675, coll. Rijksmuseum van Oudheden, Leiden
Categorieën
2022 Highlights

Léon Bonvin: dichter van de werkelijkheid in Fondation Custodia in Parijs

Léon Bonvin Tableau Magazine
Léon Bonvin, Rose Bud in front of a Landscape, 1863, coll. The Walters Art Museum, Baltimore | Léon Bonvin, A Cook in a Red Apron in the Inn at Vaugirard, 1862, coll. The Walters Art Museum, Baltimore

Alleen de catalogus van deze tentoonstelling is al de moeite waard, met daarin een alomvattende weergave van het oeuvre van Léon Bonvin (1834-1866). Evenals de expositie, werpt deze nieuw licht op zijn leven en werk. Bonvin is een kunstenaar die met mysterie wordt omhuld. Tegenwoordig komen zijn schilderijen zelden op de markt. Des te intrigerender is het dat deze verzameling talrijke niet eerder gepubliceerde werken onthult, die zich in openbare of particuliere collecties bevinden.

Léon was minder bekend dan zijn halfbroer, François (1817-1887), een gewaardeerd realistisch schilder, en is daarom ook beperkter gedocumenteerd. Hij schilderde zijn aquarellen ver van het reguliere Parijse culturele milieu en haalde inspiratie uit zijn directe omgeving: van boeketten met veldbloemen tot gezichten van boeren en arbeiders rondom Vaugirard. Begonnen met werk in zwart krijt komt er vanaf 1858 geleidelijk meer kleur tevoorschijn. Ontroerend is het zelfportret, met een inscriptie opgedragen aan zijn vrouw en gedateerd op 19 januari 1866, enkele dagen voordat hij zichzelf om het leven bracht op slechts 31-jarige leeftijd. Veel van de in de Fondation Custodia tentoongestelde werken zijn afkomstig uit The Walters Art Museum in Baltimore, de voornaamste bruikleengever. Deze collectie omvat de grootste groep werken van Léon Bonvin ter wereld – 57 van de 116 die tot op heden bekend zijn.

Léon Bonvin: Dichter van de werkelijkheid
Fondation Custodia (Parijs)
t/m 8 januari 2023 

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2022 Highlights

False Flat — Alle hoeken van de schilderkunst in Bonnefanten

Bonnefanten Tableau Magazine
Marleen Rothaus, Coven, 2020. Foto: Lucien Liebecke.

De grenzen van de schilderkunst worden in het Bonnefanten uitvoerig onderzocht en opgerekt in de tentoonstelling ‘False Flat’. Aangevuld met werk van anderen ligt de focus van de expositie op vier hedendaagse schilders: Hadassah Emmerich, Fons Haagmans, Rik Meijers en Marleen Rothaus. Ieder bieden ze hun eigen perspectief, stijl en inzichten.

Zo is Rik Meijers (Rotterdam, 1963) iemand wiens werk heftige reacties oproept. Wegkijken is lastig, maar tegelijkertijd stoot het werk ook af. Dit roept een bijna elektrische spanning op tijdens het bezichtigen van de tentoonstelling. Meijers werkt als schilder, maar gebruikt in zijn werk veel onorthodoxe materialen. Zo brengt hij ook pek, veren, glasscherven, kralen, bonen en bierdoppen op zijn doeken aan. Deze weerspiegelen een divers palet aan onderwerpen, waarin met name figuren uit de rafelranden van de samenleving te zien zijn.

De schilderijen van Hadassah Emmerich (Heerlen, 1974) zijn eveneens stimulerend voor de zintuigen, maar hebben een meer sensuele, vloeiende stijl. Patronen en vormen die regelmatig terugkeren creëren een cyclisch, gedetailleerd oeuvre, waarin regelmatig het vrouwelijk lichaam terug­ keert. Sinds 2016 werkt ze met een nieuwe techniek, waarbij stencils uit vinyl voorzien worden van inkt, om vervolgens op canvas, papier of een muur gedrukt worden.

Marleen Rothaus (Bielefeld, 1991) wordt internationaal erkend vanwege haar olieverfschilderijen die een dubbele rol aannemen als banners, tijdens de protesten die ze als feminist regelmatig organiseert en bijwoont. Haar cartoo­neske figuren lijken ‘gewoon’ een mooi plaatje, maar de aandachtige kijker kan er filosofische, historische en activistische betekenis achter verborgen zien zitten.

Tenslotte is er werk te zien van Fons Haagmans (Schinnen, 1948), een invloedrijk persoon in de Nederlandse kunst­ wereld. Hij werd in de jaren 80 bekend met monochrome schilderijen, van ritmische series bestaande uit nummers en motieven, die hij met behulp van sjablonen aanbrengt op het doek. In het latere werk verschenen steeds meer figuratieve elementen, maar nog steeds gebruikt hij sjablonen, waardoor het werk opvallend vlak blijft.

False Flat / Vals Plat
Bonnefanten
t/m 8 januari 2023 

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2022 Highlights

Mens op zee — Zeegezichten in het Scheepvaartmuseum

Scheepvaartmuseum Tableau Magazine
Foto van de opening van de tentoonstelling Mens op zee. Foto: Almicheal Fraay. Op de achtergrond: Alphons Hustinx, Portret van een Javaans bemanningslid aan boord van de Johan van Oldenbarnevelt in 1938.

De maritieme wereld is veelzijdig én tegenstrijdig, zoals deze samenwerking tussen Het Scheepvaartmuseum en de Dutch National Portrait Gallery laat zien. ‘Mens op zee’ toont in fotografische portretten en verhalen een breed beeld van hoe het leven op zee je als mens kan veranderen. Sociale structuren en de hiërarchie aan boord, tegenover vrijheid en transitie op het land en in gedachten. Grote hedendaagse thema’s als gender, inclusie en migratie komen aan bod en krijgen een gezicht in het uiteenlopende werk van professionele fotografen, varende amateurs en instituten.

Van een daguerreotypie en zoutdruk van het oudst bekende portret van een Nederlandse zeeman tot een immersieve beeldinstallatie van de dia’s die solozeiler Herman Jansen maakte. En van de zeegezichten van Dolph Kessler en Mischa Keijser, tot glasnegatieven met bemanningsleden in alle rangen en standen van stuurman Willem Dirk Duijf.

Scheepvaartmuseum Tableau Magazine
HenkWildschut, Ivan uit de serie Man at Sea, 2004

Tip: Het Scheepvaartmuseum is één van de drie finalisten voor de VriendenLoterij Museumprijs 2022, naast het Centraal Museum en Stadsmuseum Harderwijk. Stemmen kan tot en met 27 november 2022.

Mens op Zee
Scheepvaartmuseum
t/m 28 mei 2023 

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2022 Highlights

Festival der Liefde — Lotti van der Gaag in Stedelijk Museum Schiedam

Lotti van der Gaag Stedelijk Museum Schiedam Tableau Magazine
Lotti van der Gaag, Zonder titel, 1972, coll. Stedelijk Museum Schiedam, (schenking de heer en mevrouw G A Verweij - de Graaff)

Als beeldhouwer is Lotti van der Gaag (1923-1999) bekender dan als schilder, maar het Stedelijk Museum Schiedam laat zien waarom dat onterecht is. Na 1960 bouwde ze een flink oeuvre op van kleurrijke schilderijen en tekeningen die in deze expositie zijn te zien, aangevuld met sculpturen. Veel is afkomstig uit haar persoonlijke nalatenschap en niet eerder aan het publiek getoond.

Begonnen als leerling van de Parijse beeldhouwer Ossip Zadkine trok Van der Gaag in 1950 in het beroemde atelier Rue Santeuil, waar ook Cobra-kunstenaars Karel Appel en Corneille werkten. In de Franse hoofdstad raakte ze verder beïnvloed door de expressionisten van de Art Brut en Art Informel. Nadat ze het schilderen ontdekt, ontstaat er ook verwantschap met de stijl van Jean Dubuffet. Donker van kleur en grof geschilderd is er nog steeds een duidelijke link met haar robuuste beeldhouwkunst aanwezig. Later worden haar schilderijen fantasierijker en vol energie, met dieren, droomfiguren en (oer)mensen als onderwerp. In Schiedam is bijvoorbeeld Attente Supreme (1970) te bewonderen en Festival d’Amour (1967): drie menselijke figuren zoeken oogcontact, alles op het schilderij lijkt te bewegen.

De aandachtige kijker ziet dat Van der Gaag een aantal knoopjes op het doek aanbracht: ze hield ervan om materialen te mixen. Schilderend in vrije, golvende lijnen gebruikte ze soms de achterkant van een lepel om strepen in de dikke verf te schrapen. Om die reden gaf men haar in Frankrijk ook wel de bijnaam ‘peintre à la cuillère’ (lepelschilder).

Ook haar tekeningen zijn zeer de moeite waard. Daarvan is onder meer een serie houtskooltekeningen uit de jaren 50 te zien, van dezelfde fantasiewezens die haar als beeldhouwer veel bekendheid bezorgden.

Van der Gaag heeft een talent voor het verbeelden van mensen met al hun emoties, relaties en persoonlijkheden. Wat er precies gaande is tussen hen, is ter interpretatie aan de kijker. Het nodigt uit tot kijken, nog eens kijken, een stapje dichterbij zetten en de werken langere tijd door het hoofd te laten spoken.

Festival der Liefde
Stedelijk Museum Schiedam
t/m 15 januari 2023

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2022 Highlights

Double Act — Centraal Museum Utrecht

Centraal Museum Tableau Magazine
Marina Abramović, Art Must Be Beautiful, Artist Must Be Beautiful, performance van een uur, 1975, Charlottenburg Art Festival, Kopenhagen.

Het is niet meteen duidelijk wat de monumentale video-installaties van de Amerikaanse familie Kramlich en de 17e-eeuwse schilderijen uit het Centraal Museum met elkaar te maken hebben. Toch blijkt het helemaal niet zo vreemd om hedendaagse grootheden als Bill Viola, Marina Abramović, Bruce Nauman en Steve McQueen te combineren met Utrechtse topstukken van Roeland Savery, Abraham Bloemaert, Jan van Scorel en Gerard van Honthorst. Immers: de emoties in al deze meesterwerken zijn als een spiegel van de ziel, zo betoogt het museum.

De Kramlich collectie is een van de belangrijkste en grootste collecties mediakunst ter wereld. Bestaand uit ruim 150 installatiewerken op het gebied van film, video en media, van midden jaren 60 tot nu, schetst deze collectie een uniek beeld van het belang van bewegende beeld en audiovisuele media in de kunst. De focus ligt op werk dat vragen oproept en reflecteert op de belangrijke ethische en sociale onderwerpen van onze tijd.

Het belooft veel spannende combinaties op te leveren met onder andere Roeland Savery, de eerste kunstenaar in de Nederlandse kunstgeschiedenis die bloemenstillevens schilderde, en Gerard van Honthorst, die in de 17e eeuw een artistieke pelgrimage naar Rome ondernam. Een reis van 3000 kilometer die hij met name ondernam om zich te laten inspireren door het werk van Caravaggio.

Double Act
Centraal Museum
t/m 15 januari 2023 

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Wil je de beste artikelen van de week ontvangen?
Schrijf je in voor de nieuwsbrief!
Volg ons ook op social media en discussieer mee:

Facebook-f Instagram Twitter Linkedin