Afgelopen zomer kocht een van mijn relaties, geïnspireerd door een moderne variant van de Grand Tour, in Florence een prachtige 18e-eeuwse kopie van Judith en Holofernes van de schilder Christofano Allori. Het origineel van Caravaggio hangt in Palazzo Pitti. Een expressieve voorstelling met ingetogen bruutheid en prachtig rijke Florentijnse stoffen met chiaroscuro werking.
INVLOED VAN CARAVAGGIO
Net als bij vele anderen in deze gekke opgesloten tijd, was zijn oog erop gevallen tijdens een virtueel bezoek aan een veiling van een gerenommeerd internationaal opererend veilinghuis in Los Angeles. Hij vroeg mijn visie en ik adviseerde hem een conditierapport op te vragen. Het zag er allemaal goed uit, hier en daar wat craquelé maar dat hoort erbij en mijn relatie besloot een schriftelijk bod te wagen. De vreugde was groot toen het hem inderdaad was toebedeeld. Het kunstwerk werd in een 140 kilo zware kist gestopt en over de oceaan getransporteerd om uiteindelijk op zijn grindpad te worden afgezet. Zo’n ontzettend spannend moment wanneer de kist dan open gaat… Zou het heel zijn? Heb ik wel een goede koop gedaan? Gelukkig was het mooier dan verwacht, mede vanwege de prachtige houtgesneden vergulde lijst die eromheen zat. Daardoor was het opeens wel te groot geworden voor de zitkamer, maar het vond zijn plek in een mooi kantoor.
Als kunstliefhebber word ik daar heel erg gelukkig van. Hoewel het geen originele werken zijn, zijn dit soort barokke Caravaggesque kopieën prachtige conversation pieces. Wanneer je ernaar zoekt dan vind je het niet. Eigenlijk vind ik dergelijke werken ondergewaardeerd. De invloed van Caravaggio is duidelijk terug te zien. Het spanningsveld van bruutheid en schoonheid is fascinerend. Dat hij in zijn leven ook nog een moord pleegde en lange tijd op de vlucht was maakt hem tot een bizarre en complexe persoonlijkheid. Zijn morele kompas en normen en waarden verdienen beslist niet de schoonheidsprijs, maar het maakt hem als kunstenaar zo ontzettend intrigerend.
STAR WARS
De handel en wandel van Caravaggio overpeinzend realiseer ik mij dat de beroepsgroep van taxateurs zich deze vrijheden niet kan permitteren. Ethiek en gedragsregels staan bij onze beroepsorganisaties bovenaan. En dat is maar goed ook. Transparantie is meer en meer gevraagd. Je moet jezelf voortdurend vragen blijven stellen over hoe te handelen en of dat correct is voor alle betrokkenen. Dat houdt ook in dat je goed je grenzen moet bewaken naar opdrachtgevers toe en ervoor moet waken dat je je niet voor een karretje laat spannen. Dat klinkt logisch en toch is dat in de praktijk soms best lastig.
Als algemeen taxateur bedien je een brede range van objecten variërend van erfgoed objecten van de slavernij en antieke tegelkachels tot schilderijen, bronzen sculpturen en Objets d’Arts. U begrijpt het al. De belangen kunnen zeer uiteenlopen. Laatst had ik in een verzekeringstaxatie een mechanisch Star Wars object, blijkbaar een collectors item. De eigenaar had geen verdere achtergrondinformatie. Een bevriende kunstkenner had hem laten weten dat het toch wel een kleine auto waard was, maar wilde dit niet schriftelijk onderbouwen. Dan moet ik mijn opdrachtgever teleurstellen want dan ga ik het niet klakkeloos opnemen in de taxatie. Gelukkig hebben we samen een goede en passende oplossing gevonden en begreep mijn opdrachtgever dat een deugdelijke onderbouwing noodzakelijk is. Omdat het uiteindelijk altijd om geld gaat, moet alles echt helder en duidelijk zijn, alleen goede intenties zijn niet voldoende.
Kortom, er zijn veel verhalen van hoe het niet hoort. Objecten die na twintig jaar opeens weer op de kunstmarkt komen, zogenaamd gevonden bij het grofvuil, het gebeurt echt! Ook een verzoek voor een taxatie voor Russische Avantgardistische kunst sla ik graag af. Wel spannend natuurlijk maar ik houd me er toch liever verre van. Zoals ook de taxatie op een plek waar regelmatig brand was uitgebroken… het taxatierapport krijgt dan toch echt een andere lading.
Wij kunnen de kunstenaar en bandiet Caravaggio dankbaar zijn. Hij heeft velen geïnspireerd om kunstgeschiedenis te studeren of om in de kunstwereld werkzaam te zijn. Tijdens een introductie college in Florence over Caravaggio wist ik het in ieder geval zeker: dit gaat het worden! De ethisch filosofische nevenwerking is een mooie bijvangst.
Edel van Utenhove is oprichter van Noble House Valuation, onafhankelijk taxatie- en adviesbureau voor kunst, antiek en inboedel. Sinds 2008 biedt ze taxaties aan voor verzekering, successie of onderlinge verdeling. Tevens geeft ze advies bij aan- en verkoop van kunst en antiek. www.noblehousevaluation.com
Wil u op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen op het gebied van kunst en taxatie? Meld je dan aan voor de nieuwsbrief of abonneer je op Tableau Magazine.
Nieuwsgierig naar andere mooie artikelen in de mei editie van Tableau Magazine? Bestel hier de losse editie!
