It’s all in the family

Kunstenaar en galerie, het is een bijzondere samenwerking.
Pien Rademakers vergelijkt het met een familie. En net als in een familie, elke relatie is anders en vergt een andere aanpak. Op ART Rotterdam toont ze twee zussen: Joana en Leonie Schneider.

Amsterdam, 13 april 2021. De lucht is blauw en de zon schittert op het water. In de uitbundige fontein van Albert Termote op de KNSM Laan flonkert een regenboog naast zeegodin Amphitrite. Het wordt een mooie dag.
Een paar meter voorbij de fontein bevindt zich de galerie van Pien Rademakers, een ruimte van twee verdiepingen. Het geeft haar de mogelijkheid bovenin de grote namen te laten zien in een haast museale setting en beneden een mix van nieuw en gevestigd talent. De focus ligt op vrouwelijke kunstenaars en duurzaamheid. Andere elementen die de sfeer van de galerie benoemen zijn kleur en een cross over tussen disciplines, met ruimte voor design en mode. Op de bovenverdieping is nu werk te zien van Iris van Herpen, de inmiddels wereldwijd bekende mode-ontwerpster die met haar uitzonderlijke, handgemaakte creaties de wereld veroverde. Hier bleek corona bijna een zegen: een aantal jurken was beschikbaar voor de expositie en een bijzondere fotoserie. Carla van Puttelaar maakte een reeks foto’s van de ontwerpen. Rademakers: ‘Het moest een combinatie worden waarin het werk van beide kunstenaars tot z’n recht komt.’ Pien Rademakers schuwt dit soort cross overs niet, vaak daagt ze kunstenaars zelfs uit samen te werken, niet om tot iets te dwingen, maar als een uitnodiging om andere opties te verkennen. Beneden in de galerie een kleurrijke mix van kunstenaars: werk van Simone Post, Jessi Strixner, Studio Job en Leonie Schneider. De sfeer is informeel en achterin staat veel werk klaar voor verzending.

Pien Rademakers is een energieke en gedreven galeriehouder die altijd zeer actief is. Vóór corona bezocht ze elk jaar vele beurzen en toen dat niet meer kon schakelde ze rap over op een levendig online programma, exposities in etalages en alternatieve vormen van presentatie. Nu staan er gelukkig weer twee live beurzen in de agenda: Art Rotterdam (1 t/m 4 juli) en de Enter Art Fair in Kopenhagen (25 t/m 29 augustus).

Sisterhood
Voor Art Rotterdam ligt de focus op het werk van de zussen Joana en Leonie Schneider. We ontmoeten hen even verderop op de KNSM-laan, waar Joana woont en werkt en waar ze nu allebei nieuw werk hebben uitgestald. Onmiskenbaar is er een verwantschap tussen het werk van de twee, als je het zo naast elkaar ziet. Het past bij elkaar. Al is niet precies aanwijsbaar waar dat in zit. Maar het is familie, zou je kunnen zeggen. Iets in de kleuren, in de materialen. Is het de gemeenschappelijke achtergrond die doorschemert?

Joana en Leonie groeiden op in Duitsland, in München. Als zussen deelden ze een slaapkamer en ze hebben nog steeds een hechte band. Hun grootmoeder introduceerde hen in de wereld van cultuur, nam hen mee naar tentoonstellingen en opera uitvoeringen. ‘Zij was een enorme bron van inspiratie. Een stijlvolle en zeer ontwikkelde vrouw.’ Ze had veel tapijten in haar huis. Sommige elementen uit het werk van de zussen zijn zo naar haar te herleiden. De kunstenaars delen veel, wisselen foto’s van hun werk uit, vragen elkaar advies, maar werken onafhankelijk. Joana in Amsterdam, Leonie in Den Haag. En er zijn ook contrasten. Het materiaal waar Joana mee werkt is ruw en grof. Leonie’s werk heeft meer afstand en overzicht en haar techniek is subtieler: ze schildert met textielverf en acryl op gebleekte katoen, waarbij de verf niet op het doek blijft liggen maar er een beetje intrekt. De kleuren ogen natuurlijk. In 2020 was ze genomineerd voor de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst.

Joana werkt met grove touwen, afgedankt materiaal uit de visserij. Het touw op zich is al mooi in de grove strengen en doorleefde kleuren. Ze omwindt het deels met synthetisch garen in felle kleuren, waardoor een sterk contrast ontstaat tussen het ruwe sobere touw en de intense gladde kleuren en details. Bekend zijn de grote maskers die afgelopen jaren op beurzen en in de galerie te zien waren. Nu neemt haar werk een nieuwe wending, het wordt ruimtelijker. De maskers krijgen meer diepte en ze experimenteert met werk dat vrij in de ruimte kan hangen. Ook zijn er kleinere ruimtelijke objecten die je vast kunt pakken en van vorm kunt veranderen.
Pien Rademakers is verheugd over deze ontwikkeling. Ze komt voor het eerst in maanden weer op atelierbezoek en is razend enthousiast over de nieuwe richting. En over de connectie tussen het werk van de twee kunstenaars, die onmiskenbaar is.
‘Kan dat nog verder uitgediept vraagt ze hen? Zouden ze ook samen een werk kunnen maken?’ Ook over het werk van Leonie is ze enthousiast, door de techniek die ze gebruikt, met de verf die in het doek dringt, leent het zich misschien ook wel als print voor kleding? Tientallen ideeën komen in het hoofd van Rademakers op en die deelt ze met de kunstenaars.
Is dat niet vervelend? Nee zeggen beiden. Leonie: ‘Ze reageert heel direct, open en eerlijk maar je moet niets. Ik zet het op een lijstje van te overwegen dingen. Ik denk er wel over na of het op een blouse zou kunnen, als ze zoiets zegt. Eigenlijk laat ze alleen maar een mogelijkheid zien: je kunt deze deur open doen, als je dat wil. Joana: ‘Het is fijn omdat je na de academie die feedback niet meer krijgt. Pien doet dat wel, ze is goed in jonge kunstenaars begeleiden. Ze heeft veel creatieve gedachten. Je hoeft ze niet op te volgen, als je een andere optie kiest is het ook goed.’

De verteller en de bouwer
De verschillen tussen de manier van werken herkennen beide kunstenaars uit hun jeugd. Leonie was altijd meer de storyteller, zegt ze, bijvoorbeeld als ze met playmobil speelden. Zij vertelde het verhaal en Joana maakte er bijvoorbeeld kleding voor, die was meer de bouwer. En zo is het eigenlijk nog steeds. Joana vertrekt vanuit het materiaal. Dat geeft haar leiding in het werk en het verhaal dat het vertelt. Dat verhaal gaat over het touw zelf, de mogelijkheden die het heeft en via die weg over ambachten als mandenvlechten en in het begin vooral de vissers, met grover touw. Nu wordt het werk subtieler, meer elegant en vrouwelijker, ook in de thema’s.
Bij Leonie begint het werk met een verhaal. Het verhaal staat altijd voorop. Voor de uitvoering zijn tapijten een bron van inspiratie, het overall patroon van bijvoorbeeld Indiase en Afrikaanse textielprints, maar ook het werk van Grayson Perry.
De voorstelling is als een stripverhaal waarin dezelfde zes personages (broers en zussen) steeds terugkeren. Leonie: ‘Het is deels geïnspireerd door corona en alle families die daardoor tot elkaar veroordeeld zijn. Alle kleine huiselijke drama’s die dat oplevert.’ Het werk heeft een tijdlijn: ‘de personages worden ouder, dat doe ik bewust om het een keer af te kunnen sluiten en nieuwe karakters te kunnen introduceren.’ Autobiografisch is het niet. Al moet ze toegeven dat nu ze zelf sinds kort een hond heeft, er ook een hond in de werken opduikt. En zo zijn er meer bekende elementen.

Loslaten
Het werk van zowel Joana als Leonie verkoopt goed. Voelen zij druk daardoor?
‘JA!’ roepen ze allebei zonder aarzeling. Het kost tijd om het werk te maken en soms gaat het te snel. Eigenlijk wil je het werk even bij je houden als het af is, om te reflecteren op wat je hebt gemaakt en de ontwikkeling te kunnen volgen. Als het snel verkocht wordt mis je die fase. Maar het is een luxe probleem natuurlijk. En het werk zien bij verzamelaars thuis is ook spannend. Altijd weer mooi om te zien hoe zij het ophangen en combineren, met ander werk, met de ruimte, met het interieur. Leonie: ‘Dat vind ik altijd bijzonder, hoe zij het zien en ophangen. Los van mij.’
Fijn aan deze periode is wel dat er even pauze is om naar Art Rotterdam toe te werken en er geen druk is om daarnaast nog meer te laten zien. Alle aandacht gaat naar de beurs en het maken van een gezamenlijke presentatie daar. Een stand die een bijzondere ervaring moet worden en waar de synergie tussen het werk duidelijk is. Joana droomt van een werk dat echt een ruimtelijke ervaring is voor de bezoeker, een environment waar je in ronddwaalt.
Pien Rademakers ziet zichzelf als een regisseur in dit proces. Het liefst zou ze ook een documentaire maken over het hele traject van het begin in de twee afzonderlijke ateliers tot de presentatie in Rotterdam. ‘Mijn taak is om structuur te bieden.
Ik maak een jaarplanning zodat iedereen duidelijke deadlines heeft en houvast in de agenda. Binnen die grenzen geef ik vrijheid. De galerie is als een familie, je moet met elke kunstenaar anders omgaan, de een heeft meer feedback nodig dan de ander. En soms is het nodig even afstand te nemen zodat een kunstenaar rustig kan werken. Een beurs is voor mij een enorme investering. En daardoor ook een risico. Soms maakt me dat wel zenuwachtig. Maar bij een bezoek aan het atelier – zoals vandaag – weet ik meteen dat het goed is.’

Rademakers Gallery
KNSM-Laan 291, Amsterdam
www.rademakersgallery.com

Wil je op de hoogte blijven van de ontwikkelingen op het gebied van kunst? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief of abonneer je op Tableau Magazine!