Design Dialoog: Kiki van Eijk & Joost van Bleiswijk

‘Wat is eigenlijk jouw favoriete gereedschap hier in de werkplaats’, vraagt ontwerper Joost van Bleiswijk (1976) aan Kiki van Eijk (1978), eveneens ontwerper én ook zijn levenspartner. Na een lange denkpauze antwoord zij: ‘Mijn tekenpotlood en schetsboek.’

Haar lievelingsplek in de werkplaats is boven, afgezonderd op het buitenterras. ‘Daar kan ik urenlang tekenen.’ Zijn antwoord op haar wedervraag duurt niet lang. ‘Momenteel ben ik helemaal in de ban van de plasmasnijder. Dus werk ik vaak daar’, zegt hij met een knik naar een hoek van de werkplaats waar een hoog snerpend geluid vandaan komt.
De werkplaats is de spil in de designwereld van Joost van Bleiswijk en Kiki van Eijk. Daarvoor hebben ze eigenhandig een oude loods omgebouwd tot een twaalf meter hoge werkplaats in Eindhoven met onder meer een hoek voor metaalbewerking, grote timmertafels, stellingkasten, gipsen mallen en een kleioven en een lange werktafel met stoffen en garens. Een ambachtelijke fabriek lijkt het wel. Boven bevinden zich ook nog de eigen showroom en werktafels met computers. En dus dat verstilde tekenhoekje. Duidelijk, hier wordt alles zelf ontworpen én gemaakt. ‘Onze ontwerpen hebben weliswaar een luxe uitstraling maar ze zijn in het stof en de verfdampen gemaakt.’

DE HAND VAN DE MAKER

Eensgezind vertellen ze over hun gedeelde ontwerppraktijk, aan een monumentale eettafel met een spierwit metalen blad op een frame dat bestaat uit een honderden kleine metalen stokjes die minutieus aan elkaar zijn gelast – alsof een mikado- spel vlak voordat het neervalt in de lucht blijft hangen. Een ontwerp van hem. Want ze hebben ze allebei een eigen loopbaan, die zich ongeveer in hetzelfde tempo ontwikkelt. Zo hebben ze dit jaar tegelijkertijd een solotentoonstelling in een vooraanstaand Nederlands museum; Van Bleiswijk in het Centraal Museum en Van Eijk in het Textielmuseum.

Met een team van zeven vaste medewerkers – sommige al meer dan tien jaar – vervaardigt het designerduo sierlijk glaswerk en porselein maar ook stoere kasten van dik eikenhout en grillige lampen van gevlochten ijzerwerk. Stoelen, beddengoed, klokken, vazen; je zou er een compleet huis mee kunnen inrichten. Maar ze zijn niet van de massaproducten. ‘Die zijn er immers al genoeg. Wij ontwerpen producten die zich onderscheiden van alle andere doordat ze met liefde, toewijding en vakmanschap zijn vervaardigd’, zegt Kiki. ‘Heel persoonlijke producten ook, waarin je de hand van de maker kunt zien’, vult Joost aan.

Ieder op een eigen manier verheffen ze alledaagse gebruiksvoorwerpen tot artistieke conversation pieces met ambachtelijke precisie en onderzoekende concepten. Een vier meter hoge kast maken zonder lijm of schroeven te gebruiken bijvoorbeeld – de No Screw No Glue van hem. Of haar Soft Clock, een klassieke staande klok die verrast, omdat hij van zacht textiel lijkt maar is geboetseerd uit aardewerk. Deze pronkstukken worden geëxposeerd op toonaangevende beurzen als Art Basel/Design Miami en in verschillende internationale galeries, waaronder, Rademakers Gallery in Amsterdam en Spazio Nobile in Brussel.

Zo verwant is hun werk dat als je een van hun namen googelt, je automatisch wordt doorgelinkt naar de gezamenlijke website Kikiandjoost.com. Het voelt ook logisch om alleen de voornaam te gebruiken. Ze zijn er bekend genoeg voor. Daarbij, ze delen niet alleen een gezamenlijke werkplaats, maar ook twee kinderen en een verbouwde woonboerderij. En dan is er ook nog die nieuwe studierichting Thinking hands die ze hebben opgezet aan de Design Academy in Eindhoven, waar ze beiden in 2001 afstudeerden.

GROTE GEBAREN

Maar waar de buitenwereld vooral overeenkomsten ziet, is het ontwerpende stel zich vooral bewust van de verschillen. ‘Doordat we ook samenleven zie je dezelfde films en tentoonstellingen, bezoek je dezelfde landen en daar heb je het dan ook vaak over. Maar Kiki verwerkt die inspiratie op een compleet andere manier dan ik.’ Inderdaad, beaamt zij. ‘Mijn werk heeft meer verfijning en detail, met een heel divers kleurpalet, waar jij juist geen of alleen primaire kleuren gebruikt. Maar vooral: mijn werk is zeer tactiel. Je moet het willen aanraken, strelen soms zelfs. Dat zal niet zo snel gaan met zo’n stalen constructie van jou. Jij bent van het grote gebaar.’ Joost, lachend: ‘Ik zou graag nóg zwaardere machines hebben hier. Zo’n ouderwetse ijzerwals bijvoorbeeld. Ik hou van die brute kracht. Als wij allebei met karton werken, dan ga ik scheuren en gaat Kiki heel fijn knippen.’

Dit verschil wordt perfect geïllustreerd aan de hand van twee collecties. Meccanic Constructions is een serie monumentale meubels gebaseerd op het oude kinderspeelgoed Meccano, waarbij met een systeem van metalen plaatjes, boutjes en moertjes gebouwen en voorwerpen kunnen worden gemaakt. De meubels die Joost volgens dit principe maakt zijn zwaar en geconstrueerd, alsof ze een standaardbouwpakket zijn. Het messing heeft zijn oorspronkelijke kleur of is voorzien van een grof patina. De Floating Frames van Kiki zijn klokken van aluminium draden die bijna intuïtief zijn geknoopt tot een archetypische staande klok met een wijzerplaat van breekbaar aardewerk. ‘Beiden zijn een collage maar op een compleet andere manier ontworpen en gemaakt’, vat Joost samen.

‘Maar je ziet dat Joost feitelijk de betere ontwerper is’, reageert Kiki. ‘Hij ziet meteen hoe je iets moeten maken. Hij denkt ruimtelijk, bijna architectonisch. Ik ga eerst tekenen en nadenken wat ik wil maken. Dan pas komt daar het materiaal bij en daarna pas weer hoe het gemaakt moet worden. Joost ziet dat allemaal in één keer. Ik maak ook talloze schetsen voor ik met mijn handen aan het werk ga. Soms schets ik zelfs met mijn handen. Joost maakt uiteindelijk één werktekening en gaat dan planmatig aan de slag.’

Wil je het hele artikel over Joost van Bleiswijk en Kiki van Eijk lezen? Bestel dan hier de nieuwe editie! Wil je altijd op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van design? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief of abonneer je op Tableau Magazine.