Kunstlunch met Ralph Keuning

Heilige huisjes kraken. Verder kijken dan de kunstzinnige neus lang is. Dat is de opdracht die kunst-omnivoor Floris Kappelle zichzelf stelt tijdens ontmoetingen met prominenten uit de wereld van kunst en cultuur. Liefst in een prettige omgeving waar gedachten vrij kunnen zweven. Want bij een goede lunch spreekt men vrijmoediger dan in het pluche van de directiekamer. Niet de audiotour die zegt wat we moeten zien is onze leidraad maar een frisse kijk op de kunstwereld. Deze keer: Ralph Keuning, directeur Museum de Fundatie in Zwolle en Heino/Wijhe.

Op een steenworp van Museum de Fundatie in Zwolle treffen we Ralph Keuning in het sfeervolle restaurant Poppe, gevestigd in een voormalige hoefsmederij. Keuning: ‘Op deze fijne plek ontvangen wij vaak onze bruikleengevers en kunstenaars. Altijd heel aangenaam toeven hier. Dat heb ik wel gemist tijdens de lockdown. Gelukkig wilden veel collega’s tijdens die periode in het museum werken. Anders zit je maar thuis terwijl wij zeeën van ruimte hebben. Zo konden we met ons compacte team corona-proof werken.’ Genoeg over corona. Er is nieuws te melden. Heet van de naald! Keuning: ‘Wij hebben zojuist een werk van de Duitse schilder Otto Dix verworven, bekend als schilder van de trauma’s van de Eerste Wereldoorlog en satirisch chroniqueur van het interbellum. In Duitsland wordt Dix gezien als een god. In 1990/91 werkte ik mee aan de overzichtstentoonstelling in de Neue Nationalgalerie in Berlijn ter gelegenheid van zijn honderdste geboortedag. Daar ging echt iedereen naartoe. We hebben nu een portret van Dix van zijn artillerie- instructeur, dat hij in 1915 schilderde. Een topwerk, waarin Dix’ talent voor psychologische observatie al op jonge leeftijd aan het licht komt. Erg blij met dit werk dat een belangrijke positie in onze collectie zal innemen.’

ACTIVISTISCHE KUNST

De lockdown heeft Museum de Fundatie goed overleefd. Ralph Keuning: ‘De steunmaatregelen hebben voor ons gewerkt. Niemand ontslagen, mede door bijdragen van onze subsidiegevers: de provincie Overijssel, de gemeente Zwolle en OCW. Onze programmering hebben we verschoven en we hebben niets hoeven cancelen. Online werd belangrijk, zeker met betrekking tot de expositie van honderd jaar activistische kunst met John Heartfield en Sticks & Typhoon en 29 alumni van de HKU. Dat is kunst die ingrijpt in de wereld en dingen wil veranderen. Dat zie je terug in onze online interviews met de deelnemende kunstenaars op YouTube. De noodzaak van verandering is overduidelijk en de rol van kunst is daarin vaak nog onderbelicht. Daarom is Heartfield zo’n mooi voorbeeld, de vasthoudendheid en inventiviteit waarmee hij met zijn montages de Nazi’s ontmaskerde. Engagement en schoonheid kunnen uitstekend samengaan. En ik ben ervan overtuigd dat we de kracht van kunst nodig hebben om een betere wereld te maken.’

Tijd voor een paar mooie gerechten: een marshmallow van piccalilly, gekaramelliseerde eendenlever, filet americain van zalm, briochebrood met een kwarteleitje, zoetzure sjalotjes, tartaar van kreeft, bietjes gemarineerd met chimichurri en een mousse van geitenkaas. Keuning: ‘Dat ziet er goed uit. Het is duidelijk dat de soberheid van vorig jaar wegebt. Uiteraard hebben wij in Museum de Fundatie de tering naar de nering gezet. Als je veel geld verliest uit eigen inkomsten, dan moet je bezuinigen op zaken als marketing en dure bruiklenen. Dan moet je pas op de plaats maken. Onze radiospots sprak ik zelf al een tijdje in. Dan weet je zeker dat je exclusiviteit behoudt en herkenbaarheid versterkt. We trekken in normale tijden een internationaal publiek, waarbij opvalt dat de Nederlanders ook uit het hele land komen. We hebben een breed tentoonstellingsaanbod met een bijzondere aandacht voor Duitse kunst zoals Neo Rauch in 2017, toen bij het brede Nederlandse publiek nog relatief onbekend. En nu is er dan Heartfield – geboren als Herzfeld -, een tentoonstelling die eerst in Berlijn stond en hierna naar Londen gaat. De tentoonstelling loopt tot 22 augustus en daar komen vast ook veel Duitsers op af die dichter bij Zwolle dan Berlijn wonen. Nieuw is dat we tegenwoordig elke zaterdagavond gratis open zijn. Het lijkt een groot succes te worden.’

SANDWICHFORMULE

De nieuwe tijd vieren, dat staat Ralph Keuning voor ogen: ‘We willen iedereen weer bij elkaar brengen tijdens een finissage eind augustus. Met veel mensen hier op het plein en in het theater aan de overkant. Reuring, daar zijn we aan toe. Elkaar weer ontmoeten. Wij zijn ten slotte een ideeën-generator en een huis van discussie. Maatschappelijke context speelt permanent een rol in De Fundatie. Deelnemen aan het publieke debat kan trouwens prima samengaan met publieksvriendelijk programmeren. Sinds mijn komst hier veertien jaar geleden, heb ik de sandwichformule gehanteerd: je lokt je publiek met het ene programma, terwijl ze het andere ontdekken. Sommige kunstenaars rollen met hun verhalen rode lopers uit naar een breed publiek. Een mooi voorbeeld was de tentoonstelling van Marte Röling in 2010 met 55 meer dan levensgrote portretten van haar overleden man, een monument van liefde. Of in 2015 de William Turner tentoonstelling, die we combineerden met een project met Nick & Simon waar onder andere Ans Marcus, Danielle Kwaaitaal, David Bade en Joseph Klibansky aan meewerkten. Die laatste twee zijn nu vertegenwoordigd met werk op ArtZuid. Het gaat om het krijgen van nieuwe ervaringen.’

De signatuur van De Fundatie, hoe ziet die eruit? Keuning: ‘We bereiken met onze tentoonstellingen een heel divers publiek. Wat belangrijk is in ons aanbod is de rol die de kunst in de wereld speelt. Kunst als wegbereider en communicator, middenin de wereld. Wat betreft de collectie en tentoonstellingen bouwen we stap voor stap verder. Alles heeft met elkaar te maken. Dat zie je met groepstentoonstellingen en grote solo’s zoals met Neo Rauch, die inmiddels fantastisch verankerd is in onze collectie. Zo is Rauch bij ons een zwaartepunt geworden, een centrale figuur, die zichzelf ziet als tijdreiziger door de kunstgeschiedenis. Wij laten hem nu zien samen met 17e- eeuwse schilderijen uit onze collectie. En we maken ruimte voor de sterren van de toekomst, zoals voor conceptueel en activistisch kunstenaar Joyce Overheul en de Zuid-Koreaanse schilder Chae Eun Rhee, van wie we twee solo’s presenteren in september. Hun werk zit ook al in onze collectie. Ondertussen is ons prangende probleem dat we te klein behuisd zijn. Hier in Zwolle hebben we 3000 m2 netto ruimte voor exposities en eigen collectie en we zouden gemakkelijk het dubbele kunnen vullen.’

Het hele artikel lezen? Bestel dan hier de losse editie! Wil je op de hoogte blijven van interessante artikelen en ontwikkelingen in de kunst, meld je dan aan voor onze nieuwsbrief of abonneer je op Tableau Magazine!

Meer weten over Ralph Keuning of interessante tentoonstellingen in Museum de Fundatie? Klik hier!