Tag: Anthony Gormley

Antony Gormley (1950) zoekt in zijn soms immense sculpturen, betreedbare installaties en lijflijke tekeningen naar de spanwijdte van de geest en doet altijd een beroep op de schepper en medemens in iedere toeschouwer. Het verdient dan ook de voorkeur om het werk van Gormley aan den lijve te ondervinden.

Vanaf de zijlijn – of nog erger: zittend op een stoel – inzichten vergaren over het werk van Gormley, lijkt dan ook ingewikkeld. Dus sta ik op en doe wat ik de in Londen geboren kunstenaar zelf zie doen als hij over zijn werk vertelt; ik sluit mijn ogen en concentreer me. En ik probeer me voor te stellen hoe het moet zijn om de hoekige mensvormige tunnel van het werk Passage (2016) in te wandelen. Een bijna twaalf meter lange reis door de duisternis, op weg naar het niets, het harde staal slechts centimeters bij me vandaan. Om daarna terug te keren naar het licht van de uitgang, dat me als een kruisvorm tegemoet straalt.

Maar het is ongetwijfeld niet hetzelfde als het echte werk ervaren. En dat kan. Na tweemaal uitstel, staat dit jaar de overzichtstentoonstelling ‘Ground’ opnieuw op de agenda bij Museum Voorlinden. Met ruim vijftig werken neemt Gormley in zijn eentje bijna het hele gebouw en de buitenruimte in beslag. En dat is voor het eerst sinds de opening van Voorlinden.

Met Gormley’s aandacht voor de fysieke en zintuiglijke ervaring, de relatie tussen het hyperpersoonlijke en het universele en zijn unieke benadering van wat het betekent een lichaam en een aarde te bewonen, lijkt zijn werk alleen maar actueler te worden. De samenstelling is door het uitstel dan ook niet veranderd. Directeur Suzanne Swarts: ‘We hebben de tentoonstelling juist uitgesteld om de samenstelling niet te hoeven veranderen. Dit is voor ons namelijk de ultieme selectie en veel werken vragen erom om aangeraakt te worden.’

FUNDAMENT

De relatie tussen het museum en de kunstenaar is er al tientallen jaren. In de jaren 90 verscheen een sculptuur van Gormley op landgoed Clingenbosch en de sindsdien steeds aangevulde collectie is leidend voor de samenstelling van de tentoonstelling.

Uit die collectie wordt bijvoorbeeld – voor het eerst in Nederland – Breathing Room (2010) getoond. Een donkere ruimte die oplicht door in fosfor gecoate aluminium lijnen. Het zijn de ribben van gedeeltelijk in elkaar geschoven rechthoeken, waardoor de toeschouwer zich een weg door een bouwtekening lijkt te moeten zoeken. Elke tien minuten wordt de veilige donkerte veertig seconden lang verdreven door verlichting van 17.000 lux, genoeg om bloedvaten onder de huid zichtbaar te maken. Het onderhuidse voor even blootgelegd, alle bezoekers voor even weerloos.

Gormley zet hier groots in op schaal en contrast, maar ook met meer subtiele ingrepen activeert hij de kijker. Zoals bij Land, Sea and Air (1977-79), op het eerste gezicht drie gelijkvormige, ronde objecten, waar je zomaar aan voorbij zou kunnen gaan. De basis van zijn werk, noemt Gormley het zelf. Eind jaren 70, tijdens zijn postgraduate studie beeldhouwkunst nam hij van de westkust van Ierland een steen mee. Hij verpakte het in lood en gebruikte deze vorm om het op drie manieren te vullen. Eén met de steen zelf, één met water en één met lucht. Het werk is enerzijds nadrukkelijk een vrucht van zijn tijd, met de dreiging van een nucleaire aanval. Deze elementen, gevangen in lood, heeft de kunstenaar voor eeuwig beschermd tegen vernietiging. Maar op een meer subtiele manier, balt zich het oeuvre van Gormley in dit werk samen. In een rondgang door zijn tentoonstelling in The Royal Academy in Londen met curator Hans Ulrich Obrist in 2019 zegt hij iets geweldigs: ‘I have, through the agency of lead, something that is present in de world, removed it from perception, but allowed it to be imaginative.’

Verder lezen? Bestel hier de losse editie van Tableau Magazine!

‘Antony Gormley. Ground’
26 mei t/m 25 september 2022
Museum Voorlinden