De deur van het imposante pand aan het Nachtegaalslaantje in Den Bosch wordt geopend door Sebastiaan van der Ven. De zeventienjarige zoon van Floris en Nynke helpt in zijn vrije tijd mee in de kunsthandel. Net zoals zijn vader destijds deed.
Floris van der Ven (53) was ook zeventien toen hij in de vakanties bij zijn oom en tante ging werken. Met zichtbaar genoegen haalt hij herinneringen op. ‘Als we `s ochtends om tien uur koffie dronken, pakte mijn oom een Chinees object uit de winkel en vertelde daar dan enthousiast over. Ik vond dat altijd erg leuk. Hij was een echte verhalenverteller.’ Nynke van der Ven (51): ‘Alle goede antiquairs zijn verhalenvertellers.’
Chinees antiek
18e eeuw, hoogte 13,2cm,
diameter 15,5cm
Vanderven Oriental Art is gespecialiseerd in Chinees porselein uit de 16e, 17e en 18e eeuw en terracotta objecten uit de Han- en Tang-dynastieën. Het bedrijf behoort tot de absolute top van de internationale kunstmarkt. Het familiebedrijf is in 1968 opgericht door Clemens en Bea van der Ven, broer en zus uit een grote Bossche familie. ‘Maar Bea is met de eerste klant getrouwd’, zegt Floris lachend. ‘Zij is na twee jaar uit de zaak vertrokken. Haar plaats is min of meer overgenomen door Neeltje, Clemens’ echtgenote.’ Het bedrijf begon als algemeen antiquair.
Floris: ‘Dat was toen in de mode. Maar mijn oom en tante hebben altijd een heel goed gevoel gehad voor ontwikkelingen in de kunstmarkt. Ze waren vooroplopers. Mijn oom zag dat de markt om specialismen vroeg. In hun zoektocht naar een focus hebben ze een wereldreis gemaakt en besloten om voor Chinees antiek te gaan. Niet alleen omdat ze dat zelf heel mooi vonden, ook omdat het een internationaal product is, waardoor je het in vele landen kunt kopen en verkopen.’
China, Kangxi periode
(1662 – 1722),
hoogte 22,6cm
Familiebedrijf
Na allerlei omzwervingen bij invloedrijke, internationale kunsthandelaren keert Floris als mid-twintiger terug naar Den Bosch om bij zijn oom en tante te gaan werken. Als hij in de zaak begint, wordt er vooral in porselein gehandeld. Maar in Londen heeft Floris gezien dat terracotta het ook goed doet op de markt. Van zijn oom krijgt hij het vertrouwen om deze tak aan het bedrijf toe te voegen. Inmiddels is terracotta een belangrijk specialisme van Vanderven. Floris: ‘Ik heb in Engeland ook veel geleerd over brons, jade en lakwerk. Toen mijn oom en tante uit het bedrijf gingen, hebben we dat langzaamaan ook erbij genomen. Gewoon, omdat ik dat óók mooi vind.’
Acht jaar geleden hebben Floris en Nynke de zaak definitief overgenomen. De rolverdeling is helder. Floris doet de in- en verkoop, Nynke is verantwoordelijk voor de pr en het uitputtende onderzoek. Zij is de drijvende kracht achter de catalogi. ‘We zijn nog meer dan vroeger op de inhoud gaan zitten. Mensen verwachten dat ook van ons; ze moeten kunnen zien dat wij die meerwaarde leveren. Elk object wordt door ons onderzocht en beschreven. Als wij iets verkopen, krijgt de klant een rapport mee. Een soort paspoort. Dus ook als je niets weet van Chinese kunst, kun je bij ons een object kopen waarbij je onze expertise erbij krijgt. Ik ben kunsthistorica en duik graag de boeken in om research te doen. Heerlijk om te wroeten in het verleden, ik voel me af en toe net een detective. Floris speurt naar spullen en ik naar wat het is.’
dynastie (608 – 907 ), 80,5cm x 78,5cm
Kwaliteit
Bij de inkoop laat Floris zich leiden door zijn eigen smaak. ‘Wij willen alleen dingen verhandelen die we zelf mooi vinden. We stellen altijd de vraag: zouden we dit object zelf in huis willen hebben? Dat is een belangrijk criterium voor ons. Het is ook veel makkelijker dingen te verkopen die je zelf mooi vindt. Het verkopen gaat dan eigenlijk vanzelf. Een ander criterium is uiteraard of het voldoet in kwaliteit. Onze kwaliteitsnorm creëren we zelf, we leggen de lat vrij hoog.’ Best lastig om smaak te definiëren, erkent Floris. ‘Smaak is een subjectief begrip. Smaak verandert ook. Je wordt altijd beïnvloed. Of dat nu komt door kleding, interieurs, mensen die je ontmoet, bepaalde musea met tentoonstellingen die je blik openen, het speelt allemaal een rol. Een open blik is sowieso essentieel. Het leuke is: je bent continu aan het evolueren. Als je daar voor openstaat, is dat een fantastische ontwikkeling. Ik denk dat een goede kunsthandelaar veel op zijn gevoel doet en een smaak ontwikkelt. Hoe je die ontwikkelt? Door tussen de kunst te zitten, maar ook door te reizen en door klanten te bezoeken. Als je ergens binnenkomt en er hangt een Picasso aan de muur, ontwikkelt dat je oog en je smaak. Als ik voor zaken in Londen ben, ga ik altijd naar Bond Street. Dan loop ik een aantal luxe kledingzaken binnen om de sfeer te proeven: welke kleuren worden er gebruikt, wat ligt er op de vloer, is er muziek, hoe doet het personeel het.’
Champions League
Oom Clemens – hij is in 2014 overleden – was een van de mede-oprichters van TEFAF. Vanaf het allereerste begin staat Vanderven op de Maastrichtse beurs. Nynke: ‘Zakelijk gezien is het voor ons heel belangrijk. Het is alsof je in de Champions League mag spelen. TEFAF is de crème de la crème op beursgebied. Wij horen daarbij en daar zijn we trots op. Het is een destination fair, mensen blijven langer dan een dag. De sfeer is heel feestelijk.’
Floris: ‘Voor de buitenwereld leven we misschien in een glamorous wereldje. Een wereld van show, van grote bedragen en privé klanten. Dat is natuurlijk enerzijds zo, maar aan de andere kant blijven wij nuchtere Hollanders. Ik kom gewoon uit Den Bosch en daar ben ik trots op. Dat houdt je met twee benen op de grond. Ik merk dat onze klanten dat heel fijn vinden.’
Nynke: ‘Tijdens een beurs maken we lange dagen, maar daar draaien we onze hand niet voor om. Het kost energie, maar het geeft ook ongelooflijk veel energie. De hele dag vertelt iedereen hoe mooi je stukken zijn. Er heerst alleen positiviteit. Ik vind het een voorrecht dat we altijd omringd zijn door mooie dingen.’
Ming dynastie (1368–1644),
15e eeuw, diameter 49,5cm
Een van de topstukken die ze dit jaar op TEFAF laten zien, is een bijzondere celadon schaal uit de Ming-periode. Floris zag de schotel bij een particulier en herkende hem van een veiling in Duitsland. Nynke: ‘Hij heeft echt een fotografisch geheugen. De schaal was van een grote verzamelaar. Ik moet nog verder speuren hoe de schaal in Indonesië terecht is gekomen. Veel mensen weten niet dat er een levendige handel was tussen Indonesië en China; de objecten gingen nooit rechtstreeks naar Nederland, er was altijd een tussenstop in Batavia.’
Chinese kunst in een modern interieur
Er wordt geklopt, de tweede Nynke (toevallig werken er nog een Floris en een Nynke bij de kunsthandel) steekt haar hoofd om de deur. Er wacht een belangrijke Chinese klant op Floris. ‘Geef hem een kop koffie en een Bossche bol. Ik kom er zo aan.’
Als Floris tien minuten later de Chinese klant gaat begroeten, vertelt Nynke over de twee nieuwe stijlkamers van de kunsthandel. ‘Toen we in 2007 naar deze locatie verhuisden, begonnen we met een cleane basisopstelling met vitrines, heel klassiek. Mooi, maar ook wat afstandelijk. Terwijl we juist willen laten zien hoe prachtig Chinese kunst in een modern interieur zou kunnen staan. Daarom zijn we onlangs in zee gegaan met interieurontwerper Reineke Antvelink, zij houdt ook van Chinese kunst. Ze heeft van één ruimte een woonkamer gemaakt waarin wij onze mooie spullen hebben gezet.’
De sfeer is er te typeren als klassiek-modern, barok en een beetje exotisch. Je komt er ogen tekort. De warme uitstraling maakt dat je je meteen op de bank wilt krullen met een goed boek. De tweede toonzaal is getransformeerd tot een stijlvolle eetkamer, met aardse kleuren, wat meer ingetogen. De setting nodigt uit tot goede gesprekken aan de lange eettafel. En de terracotta objecten in de kasten komen hier extra fraai tot hun recht.
Nynke: ‘Met deze kamers willen we een bezoek aan de galerie aanmoedigen, als inspiratie. Wij zijn ook verkopers van een gevoel. We willen graag dat mensen hier de beslissing nemen om iets te kopen, al is het traject vaak veel langer, soms gaan er maanden overheen. Dan is het prettig als je in zo’n mooie omgeving kunt zitten en je spierballen kunt tonen. Dat je niet alleen op een beurs mooi bent, maar ook thuis. We willen laten zien dat je ook thuis het feest van de kunst kunt vieren. Want dat doen we hier: we vieren feest met de mooie spullen die we hebben. Dit alles maakt het zo leuk: wij zijn continu in ontwikkeling, niet alleen in onze collectie, maar ook in hoe we dingen benaderen.’
(foto’s: Leon van den Broek)
Of hun zonen hun werk te zijner tijd zullen voortzetten, weten ze nog niet. Maar voorlopig barsten Floris en Nynke nog van de energie en de plannen. Na een afwezigheid van vijf jaar zullen ze komend najaar weer acte de présence geven op PAN Amsterdam. Nynke: ‘Omdat we stiekem toch weer vertrouwen hebben in de Nederlandse kunstmarkt. We zullen geen presentatie maken van een traditionele stand met vitrines, daar geloven we niet meer in. Waarschijnlijk brengen we een ingerichte kamer zoals we die nu hier hebben. Zodat iedereen kan ervaren hoe goed antieke Chinese kunst bij het nu past.’
Vanderven Oriental Art, Nachtegaalslaantje 1, s-Hertogenbosch, www.vanderven.com
