Armando richtte in de jaren 60 samen met Jan Schoonhoven, Jan Henderikse en herman de vries de Nul-beweging op. Armando bepleitte om ‘niet de realiteit te be-moraliseren of interpreteren (ver-kunsten), maar (te) intensiveren’. Een van zijn belangrijke werken in deze periode is Zwart Water, waarin de ervaring van de werkelijkheid geïntensiveerd wordt.
De installatie is vanaf morgen te zien in de tentoonstelling ‘Paint in Black’ in het Kröller-Müller Museum. Het werk werd in 2005 aangekocht maar er was toen geen plaats en tijd om de installatie te tonen. Dit heeft vooral te maken met het ingewikkelde proces om de installatie op te bouwen. Het Kröller-Müller kocht het werk namelijk aan als concept, waarbij Armando enkel een tekening aanleverde met suggesties over de opbouw van de installatie.
Zwart Water was voor het eerst te zien in 1964 in het Haags Gemeentemuseun (nu Kunstmuseum Den Haag) en Janneke Wesselings schreef daar destijds over: ‘Een vrijwel geheel verduisterde zaal wordt met zwart plastic bedekt waarop enkele centimeters zwart water staat. De bezoekers gaan over een vlonder door de hen omringende “onmetelijke diepte”.’
Het idee voor het kunstwerk ontstond toen Armando op een avond een wandeling maakte door Amsterdam: ‘Ik woonde op de Prins Hendrikkade, en als ik daar ’s nachts liep, schenen de straatlantaarns met rozig licht op dat water, zodat het bijna zwart leek. Een beetje unheimlich. Dat soort schoonheden grijpt mij aan.’
Zwart water wordt omringd door werken uit de collectie waarin zwart een belangrijke rol speelt, van onder anderen Jo Baer, Ad Reinhardt, Richard Serra, Robert Smithson, Louise Nevelson, Francesco Lo Savio en Tony Smith. In de kunst kan zwart staan voor de ultieme reductie, de absolute nul. Het kan neutraal zijn, maar ook geladen met betekenissen.
De tentoonstelling ‘Paint it Black’ verwijst naar het gelijknamige nummer van The Rolling Stones uit 1966. Het nummer gaat niet alleen over persoonlijk leed, maar ook over een jongere generatie die in opstand komt tegen politieke en maatschappelijke verhoudingen in die tijd. Deze rebelse houding leidde ook tot grote veranderingen in de kunst, zoals bijvoorbeeld bij de NUL-beweging. Deze tentoonstelling laat met de kunstwerken uit die periode een tijdsbeeld zien van de sixties.
Paint it Black
Kröller-Müller Museum
19 september 2020 t/m 28 februari 2021
www.krollermuller.nl
