Tag: ArtAncient

Sculpturen en tekeningen

‘Ik ben nog nooit zo goed beslagen op een beurs ten ijs gekomen als op TEFAF Showcase 2019’, zegt de Belgische kunsthandelaar Tyr Baudouin telefonisch, terwijl hij per fiets door het centrum van Antwerpen snelt. Hij is op weg naar zijn zaak, Galerie Lowet de Wotrenge, waar hij schilderijen, beelden en tekeningen van de 16e tot de 18e eeuw te koop aanbiedt. Hij vervolgt: ‘Niets wilde ik aan het toeval overlaten.’ Over de objecten die hij wilde laten zien, hoefde hij niet lang na te denken. Omdat op de afdeling TEFAF Paintings alle grote handelaren in Hollandse en Vlaamse meesters al ruimschoots zijn vertegenwoordigd, wilde Baudouin het accent met name op sculpturen en tekeningen leggen. ‘Een wijs besluit’, concludeert hij na afloop tevreden. De inrichting van zijn stand hield hij bewust sober. ‘De objecten moeten kunnen primeren.’ Als blikvanger koos hij De vier jaargetijden van Jan Pieter van Baurscheit de Oudere (1669-1728). De reiniging en restauratie van deze zeldzame set van vier terracotta beelden, die hij het jaar ervoor ontdekte in Parijs, was maar net op tijd klaar. Bij de tekeningen sprong De dansende nar met een kraanvogel op zijn hoofd, afkomstig uit een schetsboek van Pieter Quast (1605 – 1647), bijna van de wand.

De kunsthandelaar hoort tot de eerste lichting Showcase-deelnemers die van enkele veranderingen profiteerde. Zo staat TEFAF Showcase vanaf 2019 niet meer op een onopvallende plek, maar maakt prominent deel uit van het parcours. Bezoekers kunnen de afdeling vanuit meer looprichtingen benaderen. ‘Dat deden zij in grote getale’, zegt Baudouin. Het oppervlak van iedere showcase was uitgebreid tot 10,5 vierkante meter en de uitstraling was door het nieuwe ontwerp van Tom Postma aanzienlijk verbeterd. De toelatingseisen bleven hetzelfde. Dat gold niet voor de deelnamekosten die inmiddels 8.500 euro bedragen. ‘Nog steeds een acceptabel bedrag voor jonge handelaren’, oordeelt Baudouin.

Zijn verwachtingen werden ruimschoots overtroffen. Erkenning van het niveau van zijn collectie, kennismaking met het best denkbare publiek en de nodige publiciteit vielen hem ten deel. Voor de organisatie van TEFAF heeft hij veel lof. Bovendien deed de kunsthandelaar uitstekende zaken: driekwart van zijn aanbod veranderde van eigenaar. Daaronder De Vier Jaargetijden van Jan Pieter van Baurscheit de Oudere. Een particuliere verzamelaar uit de Verenigde Staten, kocht de terracotta beelden voor een bedrag met zes cijfers, om ze aan het Museum of Fine Arts in Boston te schenken. En het Davis Museum van het Wellesley College in Massachusetts breidde haar collectie tekeningen uit met De dansende nar met een kraanvogel op zijn hoofd voor een bedrag met vijf cijfers. Tyr Baudouin diende dan ook een aanvraag in voor de main fair maar deze is voor 2020 niet gehonoreerd. ‘Ik heb daar enigszins rekening mee gehouden, want de wachtlijst is lang en de concurrentie op mijn vakgebied is groot. Maar ik ga het in de toekomst zeker opnieuw proberen.’

Uitverkoren

It’s now or never, besefte de Londense kunsthandelaar Costas Paraskevaides terwijl hij in grote spanning de mail van de Selectiecommissie Showcase opende. Als zijn verzoek om deelname in 2019 wordt afgewezen, kan hij nooit meer een aanvraag indienen. Zijn galerie ArtAncient bestaat binnenkort tien jaar en dan valt hij voor TEFAF Showcase niet meer in de doelgroep. Groot was de opluchting toen hij las: Gefeliciteerd. U bent uitverkoren voor 2019. ‘Ik wilde als kind al kunsthandelaar in archeologische objecten worden’, vertelt Paraskevaides.
 

‘Mijn vader introduceerde mij in de kunstwereld door mij mee te nemen naar galeries, veilingen en beurzen, waaronder TEFAF Maastricht. De kunsthandelaren die er staan beschouwde ik als mijn idolen.’ Toch koos hij pas na de afronding van zijn studie geneeskunde definitief voor de kunst. Daarvan heeft hij nooit spijt gehad. Stap voor stap wist hij zijn collectie op het hoogste niveau te brengen en succes bleef niet uit.

Ook bij TEFAF Showcase 2019 wilde hij uitblinken. Paraskevaides: ‘De druk was zeer groot. Ik besefte dat ik op TEFAF Maastricht in het gezelschap van de beste handelaren ter wereld zou verkeren en er misschien maar eenmaal zou staan.’ Hij zette in op 22 kunstvoorwerpen met een zeer lange en vooral fascinerende herkomstgeschiedenis, waaronder een uiterst zeldzame pre-historische bijl uit East-Anglia. ‘Provenance is extreem belangrijk’,verklaart de 35-jarige kunsthandelaar. ‘Archeologische objecten moeten aan steeds strengere wetten voldoen en vooral musea toetsen deze nauwkeurig voordat ze tot aanschaf overgaan.’ Voor de inrichting van zijn showcase koos hij voor een strak en modern ontwerp. De opbouw ervan nam vijf dagen in beslag, mede omdat de betonnen wanden ter plekke werden afgewerkt. Doordat de sokkels erin waren geïntegreerd, leek elk object in de ruimte te zweven. Ernaast hing de herkomstgeschiedenis met als eyecatcher een foto van een van de bewaarders van het object: dat kon de archeoloog zijn die het betreffende kunstvoorwerp had opgegraven, een museumcurator of een verzamelaar. Paraskevaides: ‘Zo wilde ik personen voor het voetlicht brengen die een belangrijk onderdeel zijn geworden van de provenance.’

Deelname aan TEFAF Showcase 2019 omschrijft Paraskevaides als een fantastische ervaring. Hij verwierf nieuwe klanten, waaronder vooraanstaande musea uit de Verenigde Staten en de Golfregio, en leerde TEFAF- deelnemers die net als hij in archeologische objecten zijn gespecialiseerd, beter kennen. ‘Het contact was meteen zeer vriendelijk en collegiaal’, zegt de Londenaar.

Maar niet alleen bij bezoekers en TEFAF-deelnemers viel Paraskevaides op. Zijn aanvraag om in 2020 met galerie ArtAncient aan de main fair te mogen deelnemen werd tot zijn grote vreugde gehonoreerd. ‘TEFAF Showcase biedt ons een uitgelezen kans om weer nieuw talent te ontdekken en vergrijzing tegen te gaan’, zegt Ben Janssens. ‘Van de 68 kunsthandelaren die van 2008 t/m 2019 aan TEFAF Showcase deelnamen, is Paraskevaides de 23ste die is doorgestroomd.’ Costas Paraskevaides: ‘TEFAF Showcase is het beste podium dat er voor jonge kunsthandelaren bestaat. Het heeft mij ongelooflijk veel gebracht.’

Showcase 2020

TEFAF Maastricht 2020
za. 7 t/m zo. 15 maart
do. 5 maart: Early Access Day (op uitnodiging)
vrij. 6 maart: Preview Day (op uitnodiging)
www.tefaf.com
Lees [link type=”article” id=”342″ target=”_blank” name=”hier “]over andere hoogtepunten van de Tefaf.

Otto Jakob
www.ottojakob.de
TEFAF Showcase 2008 Deelnemer
TEFAF Maastricht 2020
Stand 147

Floris van Wanroij Fine Art
www.floris-art.com
TEFAF Showcase 2014

Galerie Lowet de Wotrenge 
www.kd-art.be
TEFAF Showcase 2019

ArtAncient
www.artancient.com
TEFAF Showcase 2019
Deelnemer TEFAF Maastricht 2020
Stand 439

,

Tefaf Showcase

Het oorspronkelijke idee voor de Tefaf Showcase dateert uit 2007. Het ontstond bij Daniel Blau, gespecialiseerd in fotografie en een succesvol TEFAF-deelnemer. Hij weet zelf maar al te goed hoe moeilijk het voor jonge kunsthandelaren kan zijn om een plek op de beurs te verwerven en hoeveel baat je bij toelating kunt hebben. Erkenning dat je collectie van het hoogst haalbare niveau is, kennismaking met het best denkbare publiek, wereldwijde publiciteit, en nog veel meer. TEFAF als doorbraak. Tegelijkertijd vroeg Ben Janssens, destijds voorzitter van het TEFAF-bestuur, zich steeds vaker af hoe TEFAF Maastricht jonge, ambitieuze kunsthandelaren een kans kon geven. ‘Als zij mij hierover benaderden, moest ik steevast antwoorden dat van de 200 gegadigden die gemiddeld op de wachtlijst voor de main fair staan, er jaarlijks slechts een tiental wordt toegelaten’, vertelt hij telefonisch vanuit Londen, waar zijn zaak Ben Janssens Oriental Art is gevestigd. ‘Ik vond dat deprimerend. Dat er een speciaal podium voor hen moest komen, stond voor mij buiten kijf.’ Janssens, tevens TEFAF-deelnemer van het eerste uur, ontwikkelde het concept en wist hiervoor zijn bestuur warm te maken. Jaarlijks zouden vijf jonge handelaren die minimaal drie en maximaal tien jaar op het hoogste niveau werkzaam zijn, zich eenmalig mogen presenteren. Daarvoor kregen zij de beschikking over een ministand van ongeveer vijf vierkante meter. De deelnamekosten mochten geen beletsel zijn en bedroegen daarom vierduizend euro. In 2008 was de afdeling TEFAF Showcase een feit.

Het initiatief was vanaf het begin een doorslaand succes. ‘Meteen meldden zich ongeveer 50 veelal jonge kunsthandelaren aan en dat aantal is altijd redelijk constant gebleven’, zegt Janssens. ‘De toelatingseisen zijn niet mis: de collectie moet van de allerhoogste kwaliteit zijn, evenals de kunsthistorische documentatie. De keuring van TEFAF geldt immers als de strengste ter wereld. En uiteraard hoort de catalogus onberispelijk van inhoud en uitvoering te zijn. Zelf let ik er altijd goed op of de betreffende kunsthandelaar niet te veel objecten in consignatie heeft. Daarnaast is internationale beurservaring een pre.’ Janssens bleef na beëindiging van het voorzitterschap van TEFAF Maastricht in 2014 eindverantwoordelijk voor Showcase.
 

Verbeeldingskracht

De eigenzinnige Duitse juwelenkunstenaar Otto Jakob (zelf schrijft hij zijn naam zonder hoofdletters) kon zijn geluk niet op toen hij in 2008 als een van de eersten tot TEFAF Showcase werd toegelaten. Het was de voorlopige bekroning van een uitgekiende strategie om binnen zijn vakgebied de absolute wereldtop te bereiken. Aanvankelijk wilde hij schilder worden en studeerde daarvoor bij Georg Baselitz, een van de belangrijkste vertegenwoordigers van het Duitse neo-expressionisme. Maar na enkele jaren besloot hij resoluut zijn studie af te breken en voor het ontwerpen en vervaardigen van juwelen te kiezen. Een traditioneel opgeleide juwelier met een eigen zaak wilde hij beslist niet worden. Liever koos hij voor een rol als Schmuckkünstler, ofwel juwelenkunstenaar. Terwijl hij zich daarvoor het specifieke handwerk nog moest aanleren, trokken in een droom de juwelen die hij wilde maken als een diashow aan hem voorbij. Hierna bezocht hij gericht musea uit alle stijlperioden, verdiepte zich onder meer in Etruskische, Keltische en Hellenistische technieken, bestudeerde oude handboeken en maakte zich zo verloren gewaande vaardigheden tot in de finesses eigen. In zijn krachtige, verfijnde en verhalende juwelen verwerkt hij niet alleen antieke diamanten en edelstenen, maar ook delen van ongewone vondsten als slakkenhuisjes en fossielen. De objecten dragen namen als Hand mit Pantherchamäleon (Hand met panterkameleon, red.), Magdalena en Gargoyle (Waterspuwer, red.). Ze vinden gretig aftrek bij een selecte groep bewonderaars.
 

Rugzak vol juwelen

De kunstenaar wilde zijn klantenkring graag uitbreiden en onderzocht waar hij daarvoor zijn juwelen het beste kon tentoonstellen. Jakob: ‘Na vele internationale beurzen te hebben bezocht, kwam ik tot de conclusie dat dit maar één plek kon zijn: TEFAF Maastricht. De ongekend hoge kwaliteit van de objecten die hier te koop worden aangeboden en die het complete spectrum aan kunst en antiek vertegenwoordigen, trekken een hoogstaand publiek dat mijn juwelen begrijpt. Hier móest ik staan.’ Om zijn bekendheid te vergroten stuurde hij zijn catalogus naar enkele TEFAF-deelnemers. Respons bleef echter uit. Op één uitzondering na: bestuursvoorzitter Ben Janssens reageerde. ‘Zijn blik maakte mij duidelijk dat ik moest doorzetten’, zegt Jakob terugkijkend. ‘En dat heb ik gedaan. Eerst door mij in 2007 voor TEFAF Maastricht aan te melden. Maar er stonden al heel veel kunsthandelaren op de wachtlijst. Gelukkig bood een jaar later de eerste editie van TEFAF Showcase uitkomst. Ik was dolgelukkig toen mijn aanvraag werd gehonoreerd. Nooit zal ik vergeten hoe ik met een rugzak vol juwelen over de beursvloer naar mijn ministand liep, terwijl even verderop bij de stand van Graff gepantserde wagens de collectie kwamen afleveren. Mijn stand richtte ik in met twee glazen jugendstilkasten, een stoel en een brandkast. Meer kon ik niet kwijt.’ Toch had Jakob, toen 55 jaar oud, zich geen betere showcase kunnen wensen. De belangstelling voor zijn juwelen overtrof zijn stoutste verwachtingen en hij kon zijn klantenkring uitbreiden. Een jaar later stroomde hij als eerste Showcase-deelnemer door naar de main fair. Sindsdien maakt hij deel uit van de afdeling Haute Joaillerie du Monde.

Nu hij in 2020 voor de dertiende keer aan TEFAF Maastricht deelneemt (waarmee een bedrag van minstens zestigduizend euro is gemoeid, red.), constateert hij dat er sinds 2008 veel voor hem is veranderd. Klanten die hem gingen volgen, zijn tot rasechte verzamelaars uitgegroeid. Otto Jakob: ‘Sommige bezitten wel 30 tot 100 van mijn juwelen.’ De collectie per rugzak naar TEFAF Maastricht vervoeren doet hij al lang niet meer, daarvoor is deze te omvangrijk en te kostbaar geworden. Ze wordt nu als gepantserd waardetransport bezorgd. De jugendstilkasten hebben plaatsgemaakt voor vitrines die Tom Postma, de gelauwerde vormgever van de beurs, op basis van Jakobs ideeën heeft ontworpen. En in zijn atelier in Karlsruhe werken inmiddels tien vaklieden.

Droom

Enkele jaren later. Op de PAN Amsterdam ging het nieuws als een lopend vuurtje rond: deelnemer Floris van Wanroij, Nederlands jongste kunsthandelaar in oude meesters, was tot TEFAF Showcase 2014 toegelaten. ‘De reacties van collega’s en klanten waren hartverwarmend’, zegt hij. ‘Mijn zaak bestond pas vijf jaar en ik was 32 jaar oud. Toelating tot TEFAF Showcase was voor mij een droom.’

Floris van Wanroij Fine Art is gespecialiseerd in 17e- eeuwse, zogeheten kleine meesters. Die aanduiding kan wel eens voor verwarring zorgen. Ze betekent niets anders dan dat deze Hollandse en Vlaamse kunstschilders relatief onbekend zijn gebleven in vergelijking met de ‘grote oude meesters’. Bijvoorbeeld omdat ze al op jonge leeftijd zijn gestorven of slechts een heel klein oeuvre hebben nagelaten. Vaak is onderwaardering hun deel. Van Wanroij wil laten zien dat dit onterecht is en zet hen graag in de schijnwerpers. Bijvoorbeeld Johan van Haensbergen (Gorinchem 1642 – Den Haag 1705), die zich met zijn sterke werken gemakkelijk kan meten met zijn leermeester Cornelis van Poelenburch (Utrecht 1594/5 – 1667) en van wie Van Wanroij in 2014 in zijn showcase een bacchanaal toont. Daarnaast handelt hij in vroeg-Europese sculpturen.

Er brak voor de Brabantse kunsthandelaar een hectische periode aan. ‘Op TEFAF Maastricht moet je met de absolute wereldtop concurreren, met namen als Johnny van Haeften en Galerie De Jonckheere die er al decennia staan. Vanzelfsprekend wilde ik in mijn showcase de allerbeste kleine meesters tonen. Ook moesten mijn schilderijen in relatief korte tijd worden gedocumenteerd, gerestaureerd, ingelijst en gefotografeerd. Je staat onder hoogspanning.’

Om genoeg tijd te hebben mogen deelnemes van de Showcase hun stand opbouwen terwijl de keurmeesters op de main fair hun werk doen. Als zij zelf aan de beurt zijn, trekken zij zich discreet terug zodat de vetting ongestoord kan plaatsvinden. Van Wanroij: ‘Dat al mijn schilderijen en sculpturen door de vetting kwamen, de strengste ter wereld, onderstreepte niet alleen de kwaliteit voor mijzelf, maar ook voor mijn klanten. Toen ik ook nog te horen kreeg dat de keurmeesters onder de indruk waren van mijn kunsthistorische documentatie, wist ik dat ik op de ingeslagen weg moest doorgaan.’

Contacten leggen

Toch was het hem in eerste instantie niet om de verkopen te doen, al denkt hij hieraan met grote tevredenheid terug. Zoals aan Van Haensbergen’s Bacchanaal in een italianiserend landschap dat nog maar een half uur aan de wand hing toen een Italiaanse verzamelaar het kocht. Van Wanroij hoopte contacten te leggen met de belangrijkste verzamelaars en musea ter wereld. ‘TEFAF Maastricht heeft het beste publiek dat een kunsthandelaar zich maar kan wensen. Daar kan geen andere internationale beurs aan tippen. De grootste verzamelaars komen naar TEFAF Maastricht. Zij weten dat zij het mooiste wat er op de wereld aan kunst en antiek te koop is, daar kunnen aanschaffen. Sommige komen alleen nog maar naar TEFAF Maastricht, keren ieder jaar terug en bezoeken dan een week lang dagelijks de beurs. En waar lopen op dezelfde dag zowel de conservator van het Louvre, het J. Paul Getty Museum als het Metropolitan Museum of Art je stand binnen? Ik heb nieuwe klanten en goede contacten aan TEFAF Showcase overgehouden. Dat ijlt lang na. Bovendien heb ik door de opgedane ervaring mijn collectie Zuid-Nederlandse sculpturen met onder meer Italiaanse en Zuid-Duitse verbreed.’ Over de publiciteit die hij dankzij de inspanningen van TEFAF kreeg, is Van Wanroij opgetogen. ‘Verschillende kwaliteitsmedia uit binnen- en buitenland hebben mij geïnterviewd. Dat had ik zelf niet voor elkaar gekregen.’

In 2015 diende de kunsthandelaar een aanvraag in voor de main fair maar deze werd niet gehonoreerd. ‘Dat was voor mij geen grote verrassing’, zegt Floris van Wanroij. ‘Mijn specialisatie is immers al zeer sterk op TEFAF Maastricht vertegenwoordigd. Maar wie weet wat de toekomst brengt.’