‘Als haute couture een orkest is, dan is Balenciaga de dirigent en de rest van ons slechts de musici die de aanwijzingen van de meester volgen’, zei Christian Dior eens. Cristóbal Balenciaga (1895-1972) wordt beschouwd als le maître onder de couturiers. Het Kunstmuseum Den Haag brengt een eerbetoon aan deze ontwerper. Ruim 100 topstukken uit de collecties van Palais Galliera en Maison Balenciaga stelen de show in de tentoonstelling ‘Meesterlijk zwart’. Naast meer dan zestig kledingstukken, zijn er zwarte toiles (katoenen proefmodellen), hoeden en sieraden, maar ook tekeningen, filmbeelden en fotografie uit het archief van Maison Balenciaga te zien. Zijn vakmanschap, precisie en revolutionaire silhouetten maken van hem de meester der couturiers. Een van Balenciaga’s favoriete kleuren was zwart. Hoe de ontwerper een betoverend spel speelt met deze kleur, is in de tentoonstelling te bewonderen. Het gebruik van zwart geeft de kunstenaar tal van artistieke mogelijkheden. Met zwart benadrukt hij het sculpturale en complexe ontwerp van een getailleerd kostuum, een oogverblindende avondjurk of volumineuze baby doll dress. Wie goed kijkt ziet vervolgens ook de rijke, vaak contrasterende texturen en prachtige details. Zwart in kant, borduurwerk, fluweel, gedrapeerde zijde, franjes of schitterende pailletten – elk couturestuk is magnifiek uitgevoerd.
De jaren 50 en 60 worden beschouwd als hoogtepunten uit Balenciaga’s carrière. In tegenstelling tot de getailleerde ‘New Look’ van Christian Dior, elimineert Balenciaga de taille waardoor er nooit eerder vertoonde silhouetten ontstaan. De ontwerper verkiest comfort, bewegingsvrijheid en volume boven strakke pasvormen. Voorbeelden hiervan zijn half-getailleerd mantelpak (1951), tuniek-jurk (1955) en la robe sac (1957). In 1958 ontwikkelt Balenciaga met de Zwitserse textielfabrikant Abraham het materiaal ‘gazar’. Deze stevige en tegelijk lichte zijden stof behoudt de vorm, waardoor het geschikt blijkt voor architecturale en volu- mineuze ontwerpen. Regelmatig pronken zijn designs op covers van Vogue en Harper’s Bazaar. Zo fotografeerde Irving Penn in 1967 model Sue Murray in een schitterende jurk van Balenciaga. Bezoekers kunnen om deze ontwerpen lopen als een driedimensionaal beeldhouwwerk – precies zoals de couturier zelf voor ogen heeft. Voor het eerst zijn er zoveel ontwerpen van Balenciaga in Nederland te zien.
Balenciaga: Meesterlijk Zwart
Kunstmuseum Den Haag
24 september 2022 t/m 05 maart 2023
Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.
