Categorieën
2020 Highlights

Beelden Buiten: de Ling Zhi Helicopters van Huang Yong Ping

Twee uur in de auto om in de miezerende regen naar een steen te gaan kijken, zo vatte de jongste tiener de vorige beelden buiten winterexcursie samen. De excursie naar de Ling Zhi Helicopters van Huang Yong Ping in Ypenburg beviel hem beter. 

Uit en thuis

Beelden in de openbare ruimte zijn altijd open. Op straten en pleinen, in het hart van de stad of in de natuur. Ze bieden altijd een verrassend perspectief op de plek, de ruimte, de kunst en het leven. Een welkom intermezzo als de wereld verder op slot zit. 

Voor onze traditionele buitenbeeld winterexcursie reden we op de tweede dag van het jaar naar de Ling Zhi Helicopters in Ypenburg. We moesten toch die kant op en dat maakte het voor de jonge reisgenoten makkelijker dan vorig jaar, toen we op een druilerige dinsdag eind december twee uur in de auto zaten om in de regen naar een steen te gaan kijken, zoals de jongste tiener het na afloop samenvatte. Niettemin of juist daardoor is dat beeld hem wel bij gebleven.

Huang Yong Ping, Schetsvoorstel Ling Zhi Helicopters, 2014

Ook deze dag begon grijs en bovendien mistig, maar toen we halverwege de middag Ypenburg naderden brak zowaar de zon door. Ypenburg zelf was een soort thuiskomen. Een nieuwbouwwijk knus gelegen in een oksel van snelwegen. De afslag voert eerst langs een bedrijventerrein en leidt enkele stoplichten verder de woonwijk in; met dezelfde vinex-architectuur, bruggetjes, eenrichtingsverkeer en verkeersdrempels als in onze hometown Leidsche Rijn. En net als thuis met een lange laan die in een rechte lijn de wijk doorsnijdt: de Rijswijkse Landingsbaan. Ooit een echte landingsbaan van het voormalige vliegveld Ypenburg, nu een brede groenstrook met water en aan weerszijden wandelpaden.

Met de indrukwekkende schetsontwerpen die ik had gezien in gedachten, dacht ik zo naar de Ling Zhi Helicopters van Huang Yong Ping toe te kunnen rijden. Ze waren zo imposant, ik zou ze van ver af moeten kunnen zien. (Dat denk ik vaker bij buitenbeelden, en dat klopt niet altijd, het perspectief van de foto’s is vaak anders dan de werkelijkheid.) Maar ik moest toch even uitstappen en langs het water turen voor ik ze zag. Daar ergens in de verte, heel klein. Geheel in vinex stijl volgde daarna een verplichte rondleiding door de wijk om ter plaatse te komen. 

Huang Yong Ping, Ling Zhi Helicopters met woonwijk op de achtergrond, 2020 (foto: Marjolein Sponselee)

Perspectief

Perspectief blijkt alle verschil te maken voor dit beeld. Met een speeltuin en skatepark op de voorgrond leken de Ling Zhi Helicopters nog een terzijde, maar vanaf de andere kant, met de voormalige landingsbaan op de achtergrond zijn ze een glorieuze entree voor de wijk. 

Drie grote paddestoelen rijzen op uit het gras. Bovenop hun hoed staat een helikopter propeller. De schaal, het materiaal, het beeld als combinatie van natuur en techniek, alles werkt vervreemdend. Het is een modern sprookje met een link naar al wat hier was (een vliegveld) is, of zou kunnen zijn. Direct naast de beelden voel je je een kabouter. Met iets meer afstand, de beelden op een rij en daarachter de wijk, voel je de compositie van de omgeving. En vanaf de andere kant zie je een vage echo van de vorm van het kunstwerk in de architectuur en reclameborden van het bedrijventerrein. Een wonderlijk geheel.

Huang Yong Ping op locatie in Ypenburg

Helikopter – mag ik met je mee omhoog

Kunstenaar Huang Yong Ping maakte de oplevering van het werk in oktober 2020 zelf helaas niet meer mee. Huang Yong Ping (1954-2019) was een Frans-Chinese kunstenaar die zich eind jaren ’80 in Europa vestigde. Hij werkte en woonde in Parijs, waar hij eind 2019 onverwacht overleed. In zijn werk bracht hij vaak elementen uit de westerse en oosterse cultuur samen. De Ling Zhi Helicopters is een van zijn laatste werken. Bij een groot deel van het proces was hij zelf nog betrokken. Na zijn overlijden is het werk in overleg met zijn weduwe verder voltooid. 

De helikopter propellers verwijzen uiteraard naar het voormalige vliegveld Ypenburg dat hier van 1936 tot 1987 lag. De paddenstoel is gemodelleerd naar een Ling Zhi, een kleine paddenstoel die in China groeit op oude bomen en in de bergen. In de traditionele Chinese geneeskunde en volgens het Taoïstische geloof is deze paddenstoel een medicijn dat je verzekert van een lang leven. Voor de kunstenaar zelf bleek dat helaas niet weggelegd, maar zijn werk draagt dat optimisme wel over. Staand naast de beelden verwonder je je over materiaal van het werk, de vorm en warme natuurlijke koperkleur van de paddenstoel, waarbij je je thuis voelt en waar je onder kunt schuilen, en tegelijk is er de propeller van de helikopter die je mee kan nemen naar eindeloze vergezichten. 

Ook de jonge reisgenoot was onder de indruk en sprak de wens uit dat de volgende winterexcursie wederom beter zou zijn dan de vorige. Met de Ling Zhi helicopters als reisgezel, moet dat lukken.

Wil je op de hoogte blijven van de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van kunst? Abonneer je dan op Tableau Magazine of meld je aan voor onze nieuwsbrief!

Categorieën
2020 Highlights

Beelden buiten

De meeste grote steden hebben al decennia lang een beleid voor kunst in de openbare ruimte. Op pleinen en aan gebouwen zijn zowel klassieke beeldhouwwerken als hedendaagse kunst te bewonderen. Tijdens de dagelijkse wandeling of fietstochtje kun je zo toch af en toe live kunst kijken. Bezoek deze sites en zie wat er zoal in je directe omgeving te vinden is. 

Groningen
http://www.staatingroningen.nl

Utrecht
http://www.kunstinopenbareruimte-utrecht.nl
 

In Utrecht is ook tijdelijk deze `Kevin` van Sarah Lucas
te zien op het plein voor het Centraal Museum,
als onderdeel van de tentoonstelling De tranen van Eros

Amsterdam
https://amsterdam.kunstwacht.nl/kunstwerken

Rotterdam
https://www.bkor.nl/beelden/categorie/

en de internationale beeldencollectie in de stad:
https://www.sculptureinternationalrotterdam.nl/collectie/

Tilburg
https://www.kunstbuitenbinnentilburg.nl/home.htm

Eindhoven
http://eindhoven.kunstwacht.nl
 

Claes Oldenburg en Coosje van Bruggen, Flying Pins, 2000

Den Haag, Beeldengalerij
https://www.stroom.nl/paginas/pagina.php?pa_id=5357440
 

Thom Puckey, Eline Vere, 2012
foto: Sander Foederer, courtesy Stroom Den Haag

 

Categorieën
2019 Tentoonstellingen - Internationaal

Jeff Koons zegt het met bloemen

Reusachtige ‘opblaasbeesten’ van glanzend metaal, sculpturen van levende bloemen of popiconen als Michael Jackson; het werk van de Amerikaanse kunstenaar Jeff Koons (1955) maakt steevast heftige reacties los. De een vindt zijn werk bombastisch en banaal, de ander ziet het als een postmodern commentaar op de consumptiemaatschappij en de doorgedraaide kunstmarkt. Afgelopen jaar werd zijn beeld Rabbit voor 91 miljoen dollar verkocht, een nieuwe recordprijs voor een werk van een levende kunstenaar.

Tulpen van Jeff Koons in Parijs

De laatste rel betreft de plaatsing van Bouquet of Tulips in Parijs. De ruim tien meter hoge sculptuur van brons, roestvrij staal en aluminium stelt een hand voor met een bos tulpen. Het werk memoreert de Parijse slachtoffers van de terreuraanslagen in 2015 (de ontbrekende twaalfde tulp staat voor de doden) en verbeeldt hoop en optimisme. Koons werd geïnspireerd door Picasso’s litho Bouquet de fleurs (1958) maar verwijst hiermee ook naar een ander symbool van Amerikaans-Franse vriendschap: het vrijheidsbeeld dat Frankrijk schonk aan de Verenigde Staten ter ere van het eeuwfeest van de Onafhankelijkheids-verklaring. ‘Ik heb zelf na 11 september het gevoel van verslagenheid meegemaakt in New York en wil hiermee hoop bieden aan de families van de slachtoffers’, vertelde Koons na de onthulling op vrijdag 4 oktober.

‘Een schitterend symbool van vrede en vriendschap’, prees burgemeester Anne Hidalgo het werk. Maar op die mooie intenties valt wel wat aan te merken. Allereerst komt het idee voor een cadeau niet van Koons zelf, maar van de Amerikaanse ambassadeur in Frankrijk, Jane D. Hartley. Zij vroeg Koons eind 2016 een monument te maken voor de slachtoffers van de aanslagen, mede om de teruglopende toeristenstroom naar de stad een boost te geven (wat al merkwaardig is). Koons doneerde daarop het concept voor een kunstwerk aan Parijs. Hij stelde de stad daarmee voor twee problemen: waar moest het beeld komen en wie betaalde de kosten van ruim drie miljoen euro? De keus viel op een prominente plek tussen het Palais de Tokyo en het Musée de l’Art Moderne. De financiering kwam van private Amerikaanse en Franse schenkingen, de Franse overheid zou het onderhoud van het beeld bekostigen. Pikant: een van de donateurs, de CEO van een Amerikaans investeringsbedrijf, is getrouwd met ambassadeur Hartley.
 

Jeff Koons, Bouquet of Tulips, 2016-2019, gepolychromeerd brons, staal en alumnium, 1262x835x1038cm (inclusief sokkel) 
(© Jeff Koons. Foto: Luc Castel. Courtesy Noirmontartproduction)

Controversieel cadeau

Vooral de financiering oogstte in Frankrijk felle kritiek. In een open brief in dagblad Libération beklaagde een twintigtal Franse cultuurprominenten zich begin 2018 erover dat door forse belastingvoordelen voor Franse schenkers de Fransen zelf feitelijk meebetaalden aan het werk. In ‘Nee tegen het ‘cadeau’ van Jeff Koons’ stelden zij voorts dat de aanbesteding in Frankrijk had moeten gebeuren en het ontwerp geen enkele relatie vertoonde met de tragische gebeurtenissen van 2015. Het oeuvre van Koons, een ‘briljante en inventieve maker’, stond voor commercialisering en hyperluxe en in geen verhouding tot het culturele erfgoed waartussen zijn beeld zou komen (en waar het bovendien het zicht op de Eiffeltoren zou belemmeren). Ook vonden veel Fransen het ontwerp ‘kitsch’ en ‘pornografie’. Woorden die al vielen tijdens Koons’ tentoonstelling in het paleis van Versailles in 2008. De filosoof Yves Michaud vergeleek de tulpen zelfs met ‘anussen op stelen’.

Het project leek begin 2018 van de baan toen van de geplande locatie werd afgezien. Totdat cultuurwethouder Christophe Girard in het najaar van 2018 Koons de tuinen liet zien van het Petit-Palais, vlakbij de Amerikaanse ambassade; zouden de tulpen daar niet beter staan? Parijs had volgens hem ook tijd nodig gehad om de aanslagen te verwerken maar zou Koons’ geschenk nu weten te waarderen: ‘Voor wie rouwt volstaat een kort briefje, maar niet teveel bloemen.’ Koons was direct enthousiast en stak na oplopende kosten door achterblijvende investeringen alsnog 1 miljoen euro in het project. Ook kondigde hij na de onthulling aan om aan 80 procent van de copyrightverkoop te doneren aan slachtoffers en hun families en de rest te reserveren voor onderhoud.

Er zijn inderdaad Fransen die zijn geschenk waarderen. ‘Alles wat de herinnering aan onze verloren dierbaren levend houdt, is essentieel’, zei een nabestaande na de onthulling. Een ander vond dat de sculptuur ‘de kleuren van het leven’ treffend verbeeldde. Maar Life for Paris, een belangenvereniging van overlevenden en nabestaanden van de slachtoffers van de aanslagen-die nooit door het stadsbestuur is geraadpleegd-blijft kritisch. ‘Ons jaarlijkse budget voor slachtofferhulp is slechts een fractie van de kosten van dit beeld en wij hebben al veel moeite om dat in te vullen. Wij vinden het schokkend dat dit werk wordt betaald door belastingvrije giften en dus door de belastingbetaler’, stelt zij op Facebook.

En Jeff Koons? Hoe oprecht zijn bedoelingen misschien zijn, voor de multimiljonair-kunstenaar is dit waarschijnlijk een relatief goedkope publiciteitsstunt. En Parijs heeft er weer een toeristentrekker bij.