Dordrechtsmuseum Archives

Willem Bastiaan Tholen (1860-1931) hoorde nergens echt bij. Hij ging vooral zijn eigen gang. Schatplichtig aan de Haagse School, met schilders als Gabriël, Maris en Witsen. Maar toch anders. Modern door zijn onderwerpkeuze en het perspectief in zijn schilderijen. Tholen werd in 1860 geboren in Amsterdam en kwam al vroeg in contact met schilderkunst omdat zijn vader, zus en tante Arondine Arendsen allemaal schilderden. Op jonge leeftijd verhuisde hij met het gezin naar Kampen en daar groeide hij op met Jan Voerman met wie hij zijn passie voor tekenen deelde. In Kampen ontstond de liefde voor het IJssellandschap tijdens de uitstapjes met zijn vader in de natuur. Later kreeg hij samen met Voerman les van Johannes Belmer die zijn leerlingen ook mee naar buiten nam om inspiratie op te doen.

Willem Bastiaan Tholen, Piet Meiners aan het biljarten, ca. 1894-1896,
bruikleen Kunstmuseum Den Haag

In 1878 werkte Tholen in het atelier bij Constant Gabriël in Brussel en ook zij schilderden samen in de natuur. Het was bij Gabriël waar Tholen zijn echte opleiding in schilderkunst kreeg en in die periode is veel van Gabriëls invloed te zien in Tholens werk. Later vestigde hij zich met zijn vrouw in Den Haag waar een belangrijke periode aanbrak voor de ontwikkeling van zijn werk en waar hij loskwam van de stijl van Gabriël. Tholen staat voornamelijk bekend om zijn watergezichten en landschappen met Nederlandse luchten, maar in het Dordrechts Museum krijgen ook zijn onderbelichte stadsgezichten, interieurs en portretten een prominente plek. Daarnaast is in de tentoonstelling werk te zien van Jacob Maris, Constant Gabriël en Willem Witsen.

Dordrechts Museum • Dordrecht
9 februari t/m 31 mei 2020
www.dordrechtsmuseum.nl

Lees meer in Tableau Magazine!

Verwey groeide op in een artistiek milieu in Haarlem. Dichter Albert Verwey en architect H.P. Berlage waren zijn ooms. Hij begon al vroeg met schilderen en ging in de leer bij schilder H.F. Boot, die ervan overtuigd was dat de realistische weergave van de omgeving een van de meest typische kenmerken van Nederlandse schilderkunst was. Verwey ontwikkelde zich als een traditioneel realist met onder andere George Hendrik Breitner (1857-1923) als voorbeeld. Verwey zei hier zelf over: ‘Niemand kan geheel op eigen kracht leven. Er is een onmisbare band nodig met de grote geesten om ons heen. Om desalniettemin een eigen plaats te veroveren’.

In de tentoonstelling in het Dordrecht Museum ligt de nadruk dan ook op de ontwikkeling die Verwey doormaakte aan de hand van de schilders in binnen- en buitenland die hem inspireerden. Hoewel hij niet vaak of ver reisde volgde Verwey de internationale ontwikkelingen in de schilderkunst op de voet. Vooral na de Tweede Wereldoorlog brak voor Verwey een tijd van experimenteren aan. Gegrepen door de compleet nieuwe kunst van de Cobra-groep begon hij andere kwaststreken en fellere kleuren te gebruiken. Schilderijen van kleurrijke dieren kenmerken deze periode, abstract maar nog wel herkenbaar. Onder invloed van het kubisme slaat Verwey weer een andere weg in. Strakke lijnen, vlakken en geometrische vormen voeren dan de boventoon. Geïnspireerd door Pablo Picasso (1881- 1973) begint hij stillevens te schilderen met gitaren en mandolines. Verwey’s schilderijen worden zo letterlijk een eerbetoon aan een van zijn idolen.

Kees Verwey, Het sigaretje, 1947, olieverf op doek, 69x53cm, bruikleen
Groninger Museum (foto: Marten de Leeuw (Paalman))

Toch blijft de kunstenaar dicht bij zichzelf. Zijn werk wordt nooit volledig abstract, er blijft altijd wel iets herkenbaars in te zien. Bloemstillevens, atelierinterieurs en (zelf)portretten zijn Verwey’s belangrijkste onderwerpen. En portretten van vrouwen in kleurrijke kleding die van het doek afspat. Soms afgebeeld in krachtige olieverfschilderijen, dan weer in zachte intieme aquarellen met huiselijke taferelen, zoals zijn vrouw Jeanne lezend aan tafel of met de kat op schoot. De tentoonstelling Kees Verwey en zijn idolen toont bijna een eeuw lang leven in het teken van de schilderkunst, waarin Verwey een geheel eigen stijl ontwikkelde tussen traditie en vernieuwing.

Kees Verwey en zijn idolen. Breitner, Verster, Vuillard, Picasso, Appel e.a. t/m 5 januari 2020, Dordrechts Museum www.dordrechtsmuseum.nl