Frans Hals Museum Archives

Tussen 1580 en 1630 verhuisden veel mensen uit de Zuidelijke Nederlanden naar Haarlem. Deze Vlaamse nieuwkomers – ambachtslieden, handelaren en kunstenaars – moesten een nieuw leven opbouwen in een stad die ze niet kenden. Met hun kennis, kapitaal en talent droegen ze bij aan de bloei van de Haarlemse kunst. En dat is op allerlei vlakken in de stad terug te zien. In de tentoonstelling Nieuwkomers in het Frans Hals Museum ontdekt de bezoeker aan de hand van het werk en leven van zes bekende kunstenaars hoe rond 1600 de kunst en de stad blijvend veranderden.

In de 16e eeuw was Antwerpen de culturele hoofdstad van de Nederlanden. Toen in 1566 de beeldenstroom raasde, betekende dat een einde aan de dominantie van Antwerpen. In deze periode vluchtten 100.00-150.000 Vlamingen naar de Noordelijke Nederlanden voor oorlogsgeweld, dreigende armoede of hun geloof. Haarlem werd beschouwd als een veilig nieuw thuis. Onder hen was Frans Hals, die als peuter met zijn gezin naar Haarlem vertrok. Zou Haarlem ooit tot bloei zijn gekomen zonder de komst van kunstenaars als Frans Hals (1582-1666), Karel van Mander (1548-1606) en Lieven de Key (1557/’60 – 1627)? Daar biedt deze tentoonstelling inzicht in.

Nieuwkomers: Vlaamse kunstenaars in Haarlem 1580-1630
Frans Hals Museum
30 september 2022 t/m 8 januari 2023

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

‘Thuis bij Jordaens’ is de eerste monografische tentoonstelling in Nederland van de Antwerpse kunstenaar Jacob Jordaens (1593-1678). Naast Peter Paul Rubens en Anthony Van Dyck behoort Jordaens tot de Grote Drie uit de Zuidelijke Nederlanden in zijn tijd. Jordaens’ stijl kenmerkt zich door zwier, menselijkheid en eigenzinnigheid met gevoel voor humor. Jordaens was thuis in het maken van historiestukken, portretten en genrevoorstellingen. Daarbij baseerde hij zich vaak op zijn naaste familie. Het Frans Hals Museum presenteert het werk van deze meesterlijke schilder in samenwerking met The Phoebus Foundation – een stichting in Antwerpen met een uitgebreide kunstcollectie met als doel deze te beheren, conserveren, onderzoeken en presenteren.

Het bekendste werk van Jordaens hand is wellicht Zo de ouden zongen, piepen de jongen. Jordaens maakte meerdere versies van dit schilderij, waarvan het werk dat hij tussen ca. 1640-1645 schilderde op de tentoonstelling hangt. Er is van alles te zien op dit levendige schilderij: een stralende moeder omringt zich door zingende en musicerende familieleden. Zelfs de hond spitst zijn oren. In dergelijke genrevoorstellingen zijn allerlei spannende en dubbelzinnige details te ontdekken. Ook te zien is Portret van Elisabeth Jordaens, de dochter van de kunstenaar (ca. 1637-1645), waarop Jordaens zijn dochter blozend in verfstreken vastlegt. En het historische stuk Allegorie van de wetenschappen (ca. 1615), een visualisatie van hoe Minerva [wijsheid] en Chronos [tijd] de wetenschappen beschermen tegen afgunst en onwetendheid.

ARTISTIEK TALENT

Naast de anekdotische verhalen achter de schilderijen, getuigt het werk van een groot artistiek talent. Hij maakt gebruik van subtiele licht- en kleurnuances met oog voor compositie. De kwaliteit van zijn werk werd erkend; gedurende zijn leven was Jordaens al een zeer gewaardeerde kunstenaar. Zo kreeg hij met name opdrachten van de burgerij, maar ook van de overheid, koninklijke en aristocratische kringen. Dat resulteerde in een omvangrijk oeuvre. De opdrachtgevers en kopers verwelkomde hij in zijn ontvangstkamer, die op spectaculaire wijze gedecoreerd was met werk van eigen hand. In het Frans Hals Museum is een reconstructie van deze ruimte gemaakt met plafond- en deurstukken, waardoor de bezoeker zich letterlijk ‘thuis bij Jordaens’ waant.

Meer highlights lezen? Bestel hier de losse editie van Tableau Magazine! Op de hoogte blijven van interessante tentoonstellingen, meld je dan nu aan voor onze nieuwsbrief of abonneer je op Tableau Magazine!

Frans Hals Museum
15 oktober 2021 t/m 30 januari 2022
www.franshalsmuseum.nl