Als beeldhouwer is Lotti van der Gaag (1923-1999) bekender dan als schilder, maar het Stedelijk Museum Schiedam laat zien waarom dat onterecht is. Na 1960 bouwde ze een flink oeuvre op van kleurrijke schilderijen en tekeningen die in deze expositie zijn te zien, aangevuld met sculpturen. Veel is afkomstig uit haar persoonlijke nalatenschap en niet eerder aan het publiek getoond.
Begonnen als leerling van de Parijse beeldhouwer Ossip Zadkine trok Van der Gaag in 1950 in het beroemde atelier Rue Santeuil, waar ook Cobra-kunstenaars Karel Appel en Corneille werkten. In de Franse hoofdstad raakte ze verder beïnvloed door de expressionisten van de Art Brut en Art Informel. Nadat ze het schilderen ontdekt, ontstaat er ook verwantschap met de stijl van Jean Dubuffet. Donker van kleur en grof geschilderd is er nog steeds een duidelijke link met haar robuuste beeldhouwkunst aanwezig. Later worden haar schilderijen fantasierijker en vol energie, met dieren, droomfiguren en (oer)mensen als onderwerp. In Schiedam is bijvoorbeeld Attente Supreme (1970) te bewonderen en Festival d’Amour (1967): drie menselijke figuren zoeken oogcontact, alles op het schilderij lijkt te bewegen.
De aandachtige kijker ziet dat Van der Gaag een aantal knoopjes op het doek aanbracht: ze hield ervan om materialen te mixen. Schilderend in vrije, golvende lijnen gebruikte ze soms de achterkant van een lepel om strepen in de dikke verf te schrapen. Om die reden gaf men haar in Frankrijk ook wel de bijnaam ‘peintre à la cuillère’ (lepelschilder).
Ook haar tekeningen zijn zeer de moeite waard. Daarvan is onder meer een serie houtskooltekeningen uit de jaren 50 te zien, van dezelfde fantasiewezens die haar als beeldhouwer veel bekendheid bezorgden.
Van der Gaag heeft een talent voor het verbeelden van mensen met al hun emoties, relaties en persoonlijkheden. Wat er precies gaande is tussen hen, is ter interpretatie aan de kijker. Het nodigt uit tot kijken, nog eens kijken, een stapje dichterbij zetten en de werken langere tijd door het hoofd te laten spoken.
Festival der Liefde
Stedelijk Museum Schiedam
t/m 15 januari 2023
Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.
