Veilingnieuws met recente ontwikkelingen, opvallende opbrengsten en verrassende kavels. Waarbij de oude meesters op dit moment schaars lijken te zijn en Andy Warhol nog steeds goed is voor een recordopbrengst.
Ondanks in het oog springende resultaten – waarover later meer – ziet de handel in het werk van de oude meesters zich voor opgaven gesteld. Het aanbod is op het moment niet bijster groot en voor de veilinghuizen is het een uitdaging bijzondere en bij voorkeur marktfrisse items te vinden.
Tegen de achtergrond van de voortdurende oorlog in Oekraïne, wereldwijde inflatie en een sterk geglobaliseerde en gedigitaliseerde kunstmarkt, is op de belangrijke veilingen een lichte verschraling in het aanbod van oude meesters te zien. De bronnen voor bijzondere items vloeien niet langer overvloedig en de veilinghuizen leunen zwaar op een paar kunsthistorische ontdekkingen en dat wat er in de oude privécollecties nog resteert. Het aandeel oude meesters in veiling is in verhouding nu ‘slechts’ circa 4%. In een markt waarin het adagium ‘aanbod creëert interesse’ geldt, is in negatieve zin een verminderd aanbod een van de oorzaken van deze precaire situatie.
Sexy
Zijn oude meesters niet meer sexy, is de markt ervoor aan het teruglopen en is het een nichemarkt geworden? De gemiddelde kunstkoper is jonger dan ooit en dat is op zichzelf een verheugend gegeven, maar in peilingen lijkt deze groep de oude meesters minder relevant en cool te vinden. Voor het waarderen van werk van oude meesters moet je de tijd nemen, savoureren, en de gemiddelde jonge ‘kunstconsument’ kan daar misschien niet of nog niet het geduld voor opbrengen. Ook bestaat oude kunst dikwijls uit religieuze en mythologische voorstellingen, waardoor er bij het aanschouwen niet altijd een directe herkenning is zoals bij een Banksy of een Warhol. Jonge kopers hebben vaak een ander referentiekader. Een andere verklaring zou kunnen zijn dat financieel rendement met het investeren in oude meesters niet altijd evident is.
Momentum
Tegen de achtergrond van deze pittige uitdagingen voor de veilinghuizen onderscheidde Christie’s zich gunstig met het veilen van een aantal belangrijke schilderijen van museale kwaliteit uit de collectie van de overleden filantropen Cecil en Hilda Lewis. Het ging om onder meer een paneel van Lucas Cranach de Oude (1472-1553), het vroeg 16e-eeuwse Nimf van de Lente met een interessante provenance. Het bevond zich (vermoedelijk) in de collectie van de Keizer van het Heilige Roomse Rijk Rudolf II (1552-1612) en in de collectie van Christina van Zweden (1626-1689) in de 17e eeuw en is nooit eerder op een veiling verschenen.
In december veilde Sotheby’s in London 17 schilderijen uit de nalatenschap van Juan Manuel Grasset (1927-2020). Zwaartepunt van de Grasset Collectie is de vroege 17e eeuw met bijzondere aandacht voor Hollandse stillevens, vervaardigd in een periode van vijftig jaar. De verzameling omvat verder werken van Giovanni Antonio Canal (ook wel genaamd Canaletto), Jan Davidsz. de Heem, Jan Brueghel de Oude, Osias Beert de Oudere, Juan van der Hamen y León en Jan van Kessel.
Zeker, oude meesters hebben nog steeds hun momentum. Zo is het duurste kunstwerk ooit op veiling verkocht een oude meester: het vaak gerestaureerde Salvator Mundi dat Christie’s in 2017 voor $450.3m veilde als een lang verloren meesterwerk van de hand van Leonardo da Vinci en meer recent Botticelli’s Madonna del Magnificat (rond 1490) dat voor $48.5m van eigenaar wisselde, hoewel deze laatste opbrengst verbleekt bij de opbrengsten van high end kavels uit de categorie post-impressionist en modern.
Enkele resultaten uit Christie’s’ veiling van de Grasset Collectie op 7 december in Londen zijn een stilleven van Jan Davidsz. De Heem (1606 – 1683/4) dat voor £2,7 miljoen van eigenaar wisselde en een stadsgezicht van Canaletto.
Warhol en Mondriaan
In november bracht bij Sotheby’s New York het kolossale werk White Disaster [White Car Crash 19 Times] van Andy Warhol $85.4 miljoen op. In de reeks werken met het thema Car Crash, dat die fatale autobotsingen laat zien, is dit Warhols grootste en meest ambitieuze, uitgevoerd op één paneel. Toen hij er aan werkte was de kunstenaar bij wijze van spreken geobsedeerd door het onderwerp Death and Disaster. White Disaster [White Car Crash 19 Times] is een van de drie monumentale Death and Disaster werken met de voorstelling van een ongeluk, naast Silver Car Crash (Double Disaster) en Orange Car Crash Fourteen Times, die zich in de collectie van het Museum of Modern Art in New York bevinden.
Op 14 november veilde hetzelfde huis uit een Europese collectie een belangrijk werk van Piet Mondriaan en met de hamerprijs van $51 miljoen werd voor deze kunstenaar een nieuw veilingrecord gevestigd. Het schilderij werd gekocht door een verzamelaar uit Azië.
Ook in Nederland wisselden vele interessante kavels van eigenaar. In Amsterdam veilde Veilinghuis AAG op 28 november in zijn Post-War & Contemporary Art, werk van onder andere de kunstenaars Jan Sluijters, M.C. Escher, Karel Appel, Corneille, Ad Dekkers, en Jonathan Meese naast kavels van de hand van internationale fotografen zoals Mark Seeliger, William Klein, Paul Smith, Carli Hermès en Erwin Olaf.
Lees verder in de nieuwste Tableau. Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.
Michiel Vliegenthart (1966) werkt voor een internationaal veilinghuis als expert 19e-eeuwse schilderijen, prenten, tekeningen en aquarellen.
