Categorieën
2022 Musea

Gezocht: werk van Hendrik Jan Wolter

Ter gelegenheid van de 150e geboortedag van Hendrik Jan Wolter organiseren Museum Flehite en de stichting Vrienden van de schilder H.J. Wolter een expositie van zijn ‘waterwerken’, met als titel ‘Wolter en Water’. De expositie zal van oktober 2023 tot februari 2024 te zien zijn in Museum Flehite te Amersfoort. De curatoren Onno Maurer (directeur, Museum Flehite), Jop Ubbens (kunstadviseur) en Wolter Wefers Bettink (voorzitter stichting H.J. Wolter) zijn in dit kader op zoek naar werken van Hendrik Jan Wolter. Bezit u een werk van H.J. Wolter dat u in bruikleen wilt afstaan voor een tentoonstelling, stuur dan een e-mail aan o.maurer@museumflehite.nl met een afbeelding van het werk en uw telefoonnummer.

Wolter en water in Flehite

In 2018 verscheen de monografie van het geschilderd oeuvre van Hendrik Jan Wolter (1873-1952) in de digitale serie RKD Studies. Wie daar doorheen scrollt ziet hoe hij een geheel eigen stijl ontwikkelde met kenmerken van impressionisme, neo-impressionisme en luminisme. Uit de ruim 400 werken blijkt een levenslange fascinatie met het veranderende licht en de beweging van water in havens, rivieren en aan de kust. Terecht is Wolter de schilder van licht en kleur genoemd, waarvan Rotskust bij Cornish Cove een sprekend voorbeeld is. Vanaf 1910 reisde Wolter naar Engeland, waar hij de bedrijvigheid in en rond de Theems en de havens en kusten van Cornwall schilderde. Vaak eiste de weergave van het golvende, kabbelende of opspattende water de hoofdrol op. Wolter was een echte plein-air schilder en van hem zijn honderden paneeltjes bekend waarop hij ter plekke schilderde wat hij zag. Tijdens de Eerste Wereldoorlog gebruikte hij de Engelse paneeltjes als basis van grote atelierstukken. Ook vond hij in die tijd inspiratie in het uitzicht vanuit zijn atelier aan de Amsteldijk in Amsterdam. Daaruit ontstonden enkele tientallen gezichten op de Amstel, in verschillende jaargetijden en weersomstandigheden en met allerlei soorten licht. In latere jaren was Wolter vooral ook actief in Frankrijk (onder andere in Trébouil, Sanary en Nice) en Italië, waar hij onder meer de kanalen van Venetië, de Tiber in Rome en de haven van het vissersdorpje Camogli schilderde.

Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.

Categorieën
2022 Highlights

Ander licht op Withoos

Museum Flehite in Amersfoort toont drie generaties kunstenaars van de familie Withoos: van schilder Matias Withoos (ca. 1627-1703) en zijn kinderen tot de hedendaagse fotograaf Hans Withoos (1962). De tentoonstelling bestaat uit olieverfschilderijen en verfijnde, lichtvoetige gouaches van Matias’ hand, die gecombineerd zijn met schilderijen van tijdgenoten of inspiratoren en oude boeken, maquettes, cartografie en prenten.

De 17e-eeuwse schilder Matias Withoos werd geboren in Amersfoort, waar destijds twintig kunstschilders actief waren. Na een zesjarige opleiding bij schilder Jacob van Campen, vertrok Withoos in 1647 naar Rome, waar hij bekend raakte met fijnschilderen en werkte in opdracht van kardinaal Leopoldo de Medici.

Weer terug in Nederland trouwde hij en kreeg acht kinderen, van wie vier door hun vader werden opgeleid tot schilder. Withoos stond mede aan de wieg van drie nieuwe genres: de vanitas- en bosstillevens en het lusthof. Naast deze genres schilderde hij stadsgezichten zoals Gezicht op Amersfoort (1671). Dit kolossale panorama dat hij voor het stadhuis van Amersfoort maakte, is naar verwachting vanaf februari 2022 in gerestaureerde vorm te zien.

Hans Withoos, Strijden voor mogelijkheden, 2021 ® Hans Withoos

Achterachterkleinkind Hans Withoos is gefascineerd door schoonheid in al haar facetten: de schoonheid van drama, lichaam, licht en lijden. Zijn beelden kunnen zowel een vertrouwd als vervreemdend gevoel oproepen. Al eerder in 2018 borduurde Withoos voort op het werk vanzijn betovergrootvader zoals in de serie Withoos meets Withoos. Tijdens het monteren smelt de fotograaf de 17e-eeuwse schilderijen samen door het toevoegen van achtergronden en klassieke attributen. Museum Flehite toont recente voorbeelden zoals Melkgolven maken en Strijden voor mogelijkheden (2021). De tentoonstelling is een traktatie voor de transhistorische kunstliefhebber die in een oogopslag door twee tijdperken wil reizen.

‘Ander licht op Withoos’ 
Museum Flehite, Amersfoort
t/m 11 september 2022.
museumflehite.nl

Meer highlights lezen? Bestel dan hier de losse editie! Wil je op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen op het gebied van kunst? Meld je dan aan voor de nieuwsbrief of abonneer je op Tableau Magazine.

Categorieën
2020 Highlights

Hendrik Nicolaas Werkman: meesterdrukker van De Ploeg

Museum Flehite herdenkt deze kunstenaar met de expositie ‘Kunst uit Noord-Nederland – Hendrik Nicolaas Werkman en vele anderen’ die vanwege het coronavirus t/m 2 augustus is verlengd.  

De Ploeg

De Ploeg werd opgericht omdat een selecte groep jonge kunstenaars zich beperkt voelde in hun mogelijkheden om zich te kunnen ontwikkelen en om hun werk op een goede manier tentoon te kunnen stellen. Ze waren het artistieke klimaat in Groninger in de jaren tien van de 20e eeuw ontgroeid en wilden een podium om vrijer te kunnen experimenteren. Onder deze kunstenaars waren Jan Wiegers, Johan Dijkstra, George Martens en Jan AltinkAltink bedacht de bijpassende naam De Ploeg voor de vereniging, omdat volgens hem ‘op het gebied van moderne kunst nog veel terrein moest worden ontgonnen’. De vereniging heeft voor de kunst in Groningen veel betekend omdat de vereniging niet veel eiste van zijn leden. De enige eis was dat leden op serieuze wijze bezig moesten zijn met kunst. Dit gaf kunstenaars de vrijheid om te durven experimenteren zonder afgebrand te worden door kritische academici. Het was door deze vereniging dat stromingen als het impressionisme en expressionisme in Groningen tot bloei kwamen. 
 

Hendrik Nicolaas Werkman
Jan Wiegers, Zittend vrouwelijk naakt (uitsnede),
litho (1947) 51 x 35 cm

Hot printing

Hendrik Nicolaas Werkman had ondertussen in 1918 door zakelijke tegenslagen zijn uitgeverij moeten verkopen, maar hij begon gewoon opnieuw op een zolderverdieping van een pakhuis in hartje Groningen. Daar drukte hij in eerste instantie pamfletten en aankondigingen voor de tentoonstellingen die De Ploeg organiseerde. Zelf durfde hij met zijn schilderijen pas in de jaren twintig deel te nemen aan deze tentoonstellingen, waar hij niet bijzonder werd opgemerkt.

Hij kreeg pas wat meer bekendheid toen hij ging experimenteren met zijn drukwerk en zelf geschreven en geïllustreerde tijdschriften ging uitgeven zoals The Next Call of de drukwerken die hij maakte voor De Blauwe Schuit, een uitgeverij waar Werkman voor drukte tijdens de oorlog.

Hij kon op die uitgaven zijn eigen stempel drukken en zorgde op zijn manier voor verlichting in de donkere oorlogsjaren. In die periode ontstonden ook de Chissidische Legendenverhalen van Joodse oorsprong die Werkman illustreerde en die nu tot zijn meest geliefde werken behoren. 
 

Hendrik Nicolaas Werkman
H.N. Werkman, Vogel voor boom, 1943,
sjabloondruk op papier, 40×25 cm, collectie Museum Flehite

Hij gebruikte een techniek die hij ‘hot printing’ noemde, waarbij hij met inktrollers in steeds verschillende kleuren over steeds andere sjablonen heen rolde. Zijn voorkeur ging uit naar voorstellingen met paradijselijke elementen zoals vogels en figuren uit de verte. Ook vuurtorens en geabstraheerde fabrieken met rookpluimen komen voor in zijn oeuvre, maar er komen ook illustraties voor met alleen over elkaar heen gelegde vormen. De eenvoud in deze voorstellingen laat de hoofdrol aan de kleuren en compositie, die de verbeeldingen op deze manier een grote zeggingskracht geven. 

 

Hendrik Nicolaas Werkman
H.N. Werkman, Hot printing,
sjabloondruk op papier, 1936, 33 x 25 cm

Uiteindelijk werd hij met zijn grafische werk opgemerkt door Willem Sandberg, eerst conservator en later directeur van het Stedelijk Museum Amsterdam. Hij organiseerde Werkmans eerste solotentoonstelling in het Stedelijk, waardoor de kunstenaar ook bij het grote publiek bekend werd. 

 
Op 13 maart 1945 werd Werkman gearresteerd omdat hij onterecht verdacht werd van illegaal politiek drukwerk. Een maand later, op 10 april, werd hij samen met negen anderen gefusilleerd. Helaas heeft hij de bevrijding door de Canadezen op 16 april in Groningen niet meer mee mogen maken.  

Museum Flehite herdenkt Hendrik Nicolaas Werkman met een expositie waarin o.a. zijn kleurrijke ‘druksels’ worden getoond. Daarnaast is er werk te zien van diverse andere Noord-Nederlandse kunstenaars. Alle werken in de expositie zijn afkomstig uit de collectie Niemeijer – Hidding die hun bruiklenen voor deze extra periode ter beschikking stellen. Voor het eerst wordt deze privéverzameling museaal getoond.  


Filpje van The Dutch featuring Job Cohen – So Long H.N. Werkman

 
Museum Flehite Amersfoort 
Kunst uit Noord-Nederland – Hendrik Nicolaas Werkman 
e.v.a t/m 2 augustus 2020 
www.museumflehite.nl 
 
Dit artikel verscheen ook in de nieuwsbrief. Ontvang je deze nog niet? Schrijf je dan hier in zodat je het leukste nieuws van de week niet hoeft te missen!