Met de zomer in het verschiet, kunnen we ons verheugen op verschillende kunstmanifestaties en biënnales op de agenda. Niet te missen zijn ook de permanente installaties in de beeldentuinen van bijvoorbeeld Museum Voorlinden en het Kröller-Müller Museum, twee collecties die beiden zijn ontstaan vanuit een privéverzameling.
De avontuurlijke kunstliefhebber plant deze zomer een trip door Zuid-Frankrijk om de talloze Fondations te bezoeken, gelegen op prachtige landgoederen en het decor voor de meest spectaculaire buitenkunst. Een must-see in deze regio is Chateau La Coste, een wijngaard met een uiterst interessant programma voor beeldende kunst. In de enorme binnenruimtes zijn wisselende exposities te zien van hedendaagse kunstenaars, maar de grote publiekstrekkers zijn de permanente sculpturen van onder andere Tracey Emin, Sophie Calle en Alexander Calder. Buiten de context van de steriele, witte muren van een tentoonstellingsruimte komen deze grote beeldhouwwerken pas echt tot leven. Persoonlijke favoriet is de gigantische spin van Louise Bourgeois. Dit werk is perfect geplaatst in een vijver, waardoor de grillige poten ook als reflectie in het spiegelende wateroppervlak te zien zijn. Het resultaat is een imposante verschijning, die door haar dynamische vormen elk moment lijkt te kunnen gaan bewegen.
Verzamelaars die liever het hele jaar door genieten van kunst én natuur doen er goed aan zich te verdiepen in kunstenaars die niet alleen inspiratie halen uit de natuur, maar dit ook als materiaal gebruiken. Een goed voorbeeld is Diana Scherer, die ingenieuze ‘tapijten’ maakt van geknoopte wortels. Scherer opereert op het snijvlak van kunst, wetenschap en design en is gefascineerd door het normaliter onzichtbare gedrag van de wortels van planten. Tijdens haar onderzoek kwam Scherer erachter dat wortels per plant sterk verschillen. Zo heeft gras delicate, haast zijdeachtige wortels en zijn die van kamille juist grof en wollig. De strengen van de plantenwortels gebruikt zij als een soort van garen waarmee ze patronen weeft. Dit doet ze niet op de traditionele manier van weven – door de wortels zelf te knopen – maar door het groeipatroon te manipuleren. Scherer dicteert de richting waarop de wortels zich uitstrekken middels een sjabloon, maar heeft geen totale controle over het groeiproces, en daarmee de uitkomst. Het is een interessante strijd tussen mens en natuur met een prachtig visueel resultaat. Dat werken met levend materiaal het nodige onderzoek en experiment behoeft mag duidelijk zijn. Scherer werkte samen met onder andere TU Delft en Radboud Universiteit Nijmegen. Daarnaast is een flinke portie geduld en een flexibele houding ook geen overbodige luxe. Als er een deadline is moet de kunstenaar immers rekening houden met de groeisnelheid van de wortels. Een nachtje extra hard doorwerken in het atelier haalt in dit geval weinig uit.
Vlekjes, gaten en randjes
Ook kunstenaar Anne Geene maakt graag gebruik van de natuur om haar heen. Een van haar werken is dit jaar te zien op de h3h biënnale. Waar Scherer haar materiaal stuurt en laat woekeren tot een verrassende uitkomst, ordent Geene heel minutieus de natuur om zich heen. Met grote precisie en engelengeduld schept Geene orde in het weelderige groen. Zo determineert ze de bladeren van planten en bomen op geheel eigen wijze, door bijvoorbeeld te kijken naar vlekjes, gaten of gekartelde randjes van een blad. De patronen die ze ontwaart vormen het uitgangspunt voor haar werk. In de enorme verzameling van bladeren, grassprietjes en takjes legt ze – vaak met een knipoog – visuele verbanden. Vervolgens worden de stukjes natuur vereeuwigd op fotopapier en lijkend op echte herbariums aan de muur gepresenteerd.
Tientallen blaadjes die allemaal hetzelfde door insecten aangevreten randje hebben en zo een nieuwe familie vormen
Onlangs dook Geene bijvoorbeeld in de tuin van het Kröller-Müller Museum, waar ze allerlei objecten uit de natuur verzamelde en sorteerde volgens door haar bepaalde kaders. Het resultaat was onder andere een collectie van tientallen blaadjes die allemaal hetzelfde door insecten aangevreten randje hadden en zo een nieuwe ‘familie’ vormen. Ook stenen ontkwamen niet aan de verzamelwoede van Geene. Keurig ordende ze kiezels op formaat en gewicht, als ware het een wetenschappelijke exercitie. Dat ze dit museum koos sluit mooi aan bij de ontstaansgeschiedenis. Oprichter Helene Kröller-Müller stond er om bekend haar collectie uiterst nauwkeurig vast te leggen, met dezelfde precisie en toewijding als Anne Geene de natuur ordent.
Meer lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.
Nadine van den Bosch is kunsthistoricus en co-founder van Young Collectors Circle, hét platform voor startende kunstverzamelaars. Daarnaast werkt ze als curator en kunstadviseur voor diverse (bedrijfs)collecties en is ze columnist en tekstschrijver.
