Het is het oudste gebouw van Amsterdam, een fantastische ruimte met een rijke geschiedenis, in het hart van de stad. Sinds 2012 bovendien het toneel van een bijzondere reeks kunstprojecten. De Oude Kerk.
‘Ze staat er mooi bij hè’, hoort directeur Mariette Dölle soms zeggen als ze naar haar werk loopt. De Oude Kerk is een bijzonder gebouw, een persoonlijkheid. Van ver al zichtbaar, torent ze boven de binnenstad uit. En ook als je binnenkomt is ze indrukwekkend. Met een oppervlakte van 3000m2 strekt een immense, hoge ruimte zich voor je uit. Te midden van de smalle straten van de wallen en de scheefgezakte oude huizen is de open ruimte in de kerk verfrissend. Als een groot overdekt plein.
De kerk heeft een rijke geschiedenis, die je sterk ervaart als je binnenkomt. Lange tijd was de Oude Kerk de parochiekerk van Amsterdam en veel belangrijke burgers zijn hier begraven. Onder hen burgemeesters, ontdekkingsreizigers, handelaren, gouverneurs, schilders, en de vrouw van Rembrandt. De geschiedenis van de stad, van Nederland, van het koloniale verleden en van het geloof ligt hier opgestapeld.
Sinds 2012 is de Oude Kerk een museum en daarnaast nog steeds in gebruik voor kerkdiensten. Als museum nodigt de Oude Kerk (internationale) kunstenaars (en muzikanten) uit met een werk te reageren op de locatie. Op de ruimte en/of op de geschiedenis. Daar gaat een lange voorbereiding aan vooraf. Kunstenaars worden gedurende jaren gevolgd, er zijn verkennende gesprekken en bezoeken over en weer. En pas daarna volgt een besluit om een samenwerking aan te gaan. Een volgende stap is dan wanneer. Ook daarin krijgt de kunstenaar tijd. Het team van de Oude Kerk geeft de kunstenaars veel ruimte. Ruimte om de kerk te leren kennen, tijd om over een werk na te denken en tijd om het te maken. Meestal ter plaatse. De presentaties in de kerk zijn allemaal speciaal voor deze plek gemaakt en blijven een half jaar staan. Het programma kent ook daarin een rust. Waarom zou je ook haasten in een gebouw dat er al 700 jaar staat en gericht is op zingeving?
VEELZIJDIG
De mix van erfgoed, oude en nieuwe kunst maakt de Oude Kerk tot een bijzondere plek die verschillende bezoekers trekt. Toeristen, liefhebbers van hedendaagse kunst en van architectuur, muziek en cultuurgeschiedenis. Met als bonus dat wie voor het een komt, zonder twijfel ook onder de indruk raakt van de rest. Voor de kunstenaars is de kerk een veelzijdige bron van inspiratie, waar zij steeds weer andere elementen uit aanraken. De installaties die ze maken zijn al even divers. Een werk kan bestaan uit geluid, licht, een installatie of een verzameling objecten.
Indrukwekkend was de transformatie die Adrián Villar Rojas de kerk twee jaar geleden gaf, waarmee de ervaring van de ruimte totaal veranderde. Hij maakte van de kerk een loopgraaf, met gangen van zandzakken en de kroonluchters rustend op houten stellages. Het gaf de kerk een aards karakter. In de met kaarsen verlichte ruimte klonk de muziek van de aarde: van zingende walvissen tot beroemde speeches, straatgeluiden en geluiden van de kerk zelf. Een hypnotiserende soundtrack van het leven op aarde, waarmee hij benadrukte dat erfgoed niet alleen een kwestie is van steen en objecten, maar dat we ook al die andere dingen zouden moeten bewaren.
Ook Giorgio Andreotta Calò zorgde voor een heel andere sfeer in de kerk. Hij plakte de ramen af met rood folie zodat de hele ruimte een rode gloed kreeg. Een ingreep die nogal wat reacties opriep en tot veel discussie leidde. Discussie over hoe met erfgoed om te gaan. Sindsdien is er jaarlijks op 21 juni, de langste dag van het jaar, een debat over dit onderwerp. De Oude Kerk gaat graag het gesprek aan over maatschappelijke thema’s.
KOLONIAAL VERLEDEN
Gezien de vele wereldreizigers en VOC-leden die in de kerk begraven liggen, zijn ook verwijzingen naar het koloniale verleden logisch op deze plek. Antonio Obá, die tot en met 13 september in de kerk te zien is, komt uit Brazilië en verweeft zijn eigen geschiedenis en katholieke achtergrond met die van de kerk.
Verder lezen? Bestel een losse editie of haal hem in de winkel.
Te zien in de Oude Kerk:
• Antonio Obá, t/m 13 september
• Patricia Kaersenhout, 27 september
• Ibrahim Mahama, 5 november 2022 – 23 maart 2023
