Veilingen: van Hip Hop tot Enkhuizen

Dat het wispelturige jaar 2020 ook de internationale kunsthandel en veilingwereld voor grote uitdagingen stelde is nauwelijks nieuws. Interessant is evenwel dat de noodzaak tot aanpassing dikwijls tot nieuwe inzichten en een andere aanpak leidde op het gebied van veilingen. Effecten die blijvend lijken.

Veel veilinghuizen vonden zichzelf opnieuw uit. Zeker 70% van alle veilingen vond online plaats. Bijna 400 online veilingen wereldwijd genereerden tezamen $558 miljoen. Dit is maar liefst drie keer het volume van 2019 en zeven keer de omzet.

Dat bieders weinig schroom kennen via internet te bieden, liet een battle tussen een telefonische bieder en een online bieder zien toen Francis Bacon’s Triptych Inspired by the Oresteia of Aeschylus werd geveild. Het resultaat was een hamerprijs van $84,6 miljoen (Sotheby’s). Verder is ook interessant te zien dat het voor veel bieders geen onoverkomelijk probleem is de lots niet fysiek te kunnen zien tijdens de traditionele kijkdagen van de veilingen. In het ontbreken van deze mogelijkheid werden al vrij snel sinds het begin van beperkingen op inventieve wijze alternatieven geboden. Die mogelijkheden lopen uiteen van virtuele kijkdagen en rondleidingen tot één op één video chats met experts.

Zelfs bijzonder kostbare items werden gekocht op basis van virtuele platforms en dat heeft bij veilinghuizen en bij kopers ongetwijfeld tot een nieuwe mindset geleid. Het van oorsprong Nederlandse veilingplatform Catawiki zet al sinds 2008 in op online met veilingen in tientallen categorieën, waaronder kunst, antiek en design.

NIEUWE THEMA’S

Terwijl Azië als markt voor online veilingen groeit als kool worden ook succesvol nieuwe doelgroepen bereikt. Zo organiseerde Sotheby’s zijn eerste veiling gewijd aan Hip Hop. Eén item sprong bijzonder in het oog: de met kunststof edelstenen ingelegde plastic ‘gouden’ kroon die rapper Biggie Smalls in 1997 (drie dagen voor zijn vroegtijdige dood) voor de lens van fotograaf Barron Claiborne droeg in de legendarische portretserie K.O.N.Y. (King of New York). De fotograaf kocht het voor zes dollar als prop voor de fotoshoot. Op de veiling bracht de door de fotograaf gesigneerde kroon $600.000 op (het drievoudige van de laagste schatting).

Voor een andere groep, de liefhebbers van werk uit de 19e en en vroeg 20e eeuw, in het bijzonder Hollandse Romantiek, was het aanbod in de European & British Art Sale in Londen ongetwijfeld interessanter. In deze veiling, die in de eerste week van december 2020 plaatsvond, werden onder meer zes schilderijen uit een toonaangevende particuliere collectie aangeboden, waaronder een werk van Cornelis Springer, Zuiderspui met de Drommedaris, Enkhuizen. Het olieverfschilderij werd door Springer vervaardigd in 1866 en de meesterlijke weergave van de architectuur, de levendigheid en het uitgebalanceerde lichtspel laten zien dat dit schilderij tot een van de hoogtepunten uit het oeuvre van Springer behoort. Het beeld van de stad Enkhuizen zoals de kunstenaar dat heeft geschilderd is 150 jaar later vrijwel onveranderd.

Behalve schilderkunst kwam ook veel Hollands antiek aan bod op de veilingen. Het is waar dat de opbrengsten van meer algemene antieke meubels en kunstnijverheid uit de 17e, 18e en 19e eeuw zwaar onder druk staan maar goede stukken blijven onverminderd gezocht en voor veiling aantrekkelijk. In Utrecht werd bijvoorbeeld een zeldzame Haagse 17e eeuwse klok geveild op 22 november 2020 in de Timed online veiling bij Veilinghuis Peerdeman. De klok in gezwart houten kast, met opengewerkte vergulde metalen wijzerplaat, geornamenteerd met Bacchus op de hoorn des overvloeds en gesigneerd Arnoldus Bals Fecit Haga, van 48 x 31 x 15cm werd afgehamerd voor €17.920.

In december veilde het Venduehuis Den Haag een doorwrocht zilveren juwelenkistje van de hand van Jacob Feeterse Jr. (1878-1925). Het is uitgevoerd in verschillende technieken waaronder email, niello, open werk en met driedimensionale figurines en werd bewaard met de originele houten houder. Feeterse werd tijdens de Expositie in Parijs in 1900 voor het ontwerp bekroond met de derde prijs. Hamerprijs €42.000.

MODERNE EN HEDENDAAGSE VEILINGEN

Ook met het aanbod van moderne en hedendaagse kunst deed het Venduehuis Den Haag zich gelden. In de Post-War & Contemporary Art Auction, op 14 oktober 2020 viel onder meer Walter Swennen (1946) op met La complainte (gesigneerd met initialen, gedateerd ’90 en getiteld (op de achterzijde). Hamerprijs: €50.000.
Twee maanden later, op 15 december 2020, ging bij hetzelfde veilinghuis een bijzonder doek van Isaac Israëls onder hamer in de veiling van Old Master Paintings, Nineteenth Century & Early Modern Art. Het schilderij van een liggend naakt had een hamerprijs van €44.000.

Ook Bonhams deed het goed het afgelopen najaar toen in de Impressionist & Modern Art veiling op 15 oktober 2020 een echt verzamelaarsitem van eigenaar verwisselde. Het surrealistische tweeluik Couple aux têtes pleines de nuages uit 1937 dat Salvador Dali vervaardigde, werd verkocht voor voor £ 8.171.062 inc. premium.

VOORUITBLIK VEILINGEN VOORJAAR EN ZOMER 2021

(alle data onder voorbehoud)
Bij het Venduehuis Den Haag staat een Post-War & Contemporary Art Auction, gepland op 14 april 2021 (kijkdagen eraan voorafgaand) met onder andere de sculptuur Mountain van Shinkichi Tajiri en een vroeg werk van Armando.
Intussen wordt bij Christie’s grote internationale belangstelling verwacht voor de veiling met Oude Meesters en Impressionisten uit de Franz Koenigs collectie en voor de surrealisten uit de Frans-Braziliaanse collectie Hersaint op 9 maart. Het hart van menig kunstverzamelaar maakt een sprongetje als vermaarde privécollecties, als deze op de markt komen.

De multidisciplinaire verzameling van de bankier en collectioneur Franz Koenigs (1881-1941) omvat kunstwerken uit de 15e tot de 20e eeuw. De collectie wordt door Christie’s in opdracht van de nazaten van het echtpaar Koenigs-Von Kalckreuth dit jaar in delen geveild. Koenigs was een vernieuwende en creatieve verzamelaar in de traditie van de Renaissanceverzamelaar en bracht in totaal 2800 werken bijeen. Het deel van de collectie dat onder de hamer komt bestaat uit werken van Meindert Hobbema, Paul Cézanne, Henri Toulouse-Lautrec. Van de laatste bijvoorbeeld het meesterlijke olieverfportret Miss May Milton (1895, schatting $500.000-800.000) en zijn beroemde lithografie La Grande Loge (1897). Maar ook Jacob Isaacsz van Ruisdael’s De toren van Kostverloren aan de Amstel (schatting £500.000-800.000), een keukeninterieur van Adriaen Jansz van Ostade en een schilderij van Henri Rousseau.

Verder zullen in deze veiling drie belangrijke surrealistische werken worden aangeboden zoals een groot schilderij van René Magritte uit 1959 dat na 50 jaar opnieuw op de markt komt. Op het doek van museale kwaliteit figureert de raadselachtige man in bolhoed die veelvuldig in Magrittes oeuvre voorkomt. De verwachte opbrengst beloopt 10 tot 15 miljoen Britse Pond. Andere belangrijke lots uit het Surrealisme in de veiling zijn schilderijen van Joan Miró en Max Ernst. Daags erna komt in het kader van de veiling The Mind’s Eye: Surrealist Sale op 10 maart 2021 werk van Leonor Fini (1907- 1996) en Leonora Carrington (1917-2011) voorbij bij Bonhams. Overigens zal Christie’s tot het plezier van veel verzamelaars in Amsterdam weer Oude Meesters, 19e eeuws en Moderne Kunst gaan veilen in een nieuwe Made in Holland veiling. Deze veiling zal een online veiling zijn met kijkdagen. Naar verwachting zal de veiling de laatste twee weken van juni 2021 plaatsvinden en ongeveer 50 schilderijen van Nederlandse kunstenaars tonen.

Wil je op de hoogte blijven van de ontwikkelingen op het gebied van veilingnieuws? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief of abonneer je op Tableau Magazine!