‘Ik was al fan van Walter tijdens mijn studietijd aan de Design Academy’, zegt ontwerper Maarten Baas over modeontwerper Walter Van Beirendonck. ‘Hij heeft een zeer eigenzinnige stijl met herkenbare en toch diverse collecties. Het is gedurfd én subtiel. Zijn werk is ook expressiever dan dat van mij. Ik ben meer van de suggestie.’ Het respect is wederzijds.
k ben ook fan van u, Maarten. Niet voor niets hebben wij jarenlang uw Clay meubels verkocht in onze winkel in Antwerpen. Voor onze andere winkel hebt gij een reeks kledingrekken gemaakt, ook in een Clay uitvoering in vrolijke kleuren. Dat werk is zo krachtig en oorspronkelijk.’ Naast respect zal er ook herkenning zijn. Van Beirendonck zette de modewereld in de jaren 90 op zijn kop met expres- sieve collecties die even makkelijk verwijzen naar literatuur en etnische folklore als naar seksspeeltjes en aliens. Hij was het die in de jaren 90 sportkleding naar de catwalk bracht. Nu kie- zen hiphopsterren die het trainingspak ontgroeid zijn voor zijn creaties, zoals Young Thug en Niki Minaj. Net zo makkelijk kleedt hij de vuilnisdienst van Antwerpen trouwens.
Ook Maarten Baas zette gangbare conventies over verantwoord design op scherp met collecties als Smoke (verbrande meubels) en Clay Furniture (meubels gekneed van kinderklei). Zijn bekendste werk is Real Time, een serie klokken die bestaat uit filmpjes waarin straatvegers, ramenlappers en kantoorklerken in een eindeloze herhaling klokwijzers voortbewegen. Meer nog dan klok zijn ze een geregisseerde installatie die het verstrijken van tijd letterlijk zichtbaar maakt.
HELL’S ANGEL
Minstens zo groot als de artistieke overeenkomsten zijn de uiterlijke verschillen. De 64-jarige Van Beirendonck oogt als een modebewuste Hell’s Angel met stekels en woeste baard; aan elke vinger zit een robuuste zilveren ring. Hij draagt een fluorescerend jack met daaronder een stoere spijkerbroek en extravagante gympen. Een outfit die – net als zijn creaties – extravert, vrolijk en ietwat lawaaierig is. De jarige Baas is meer de schuchtere kunstenaar in donkere, ingetogen kleding; een frivool hoedje is zijn enige uitspatting.
De aanleiding voor de conversatie tussen deze Vlaamse modekoning en de hofnar van het Dutch design is Characters, een speciale editie die Van Beirendonck maakte van de 101 Chair die Maarten Baas in 2016 ontwierp voor meubelfabrikant Lensvelt. In een editie van 120 unieke exemplaren heeft Van Beirendonck deze stoelen aangekleed in vrolijk gekleurde stoffen waarop mondjes zijn geborduurd – van pruillipjes tot een samengeperste spleet of een brede grijs. Op de rugleuning zit een pruikje. Het zijn hun gezamenlijke liefdesbaby’s. ‘Het idee om de stoelen uit te vergroten tot karakters kwam vrijwel meteen. En dan weet je dat het een goed idee is’,vertelt Van Beirendonck. ‘De stoelen van Maarten hadden al een uitgesproken identiteit met die twee knopen die eruitzien als ogen en telkens andere rugleuningen. Dat hoefde ik alleen uit te vergroten in mijn stijl met felle fellere kleuren en nou ja, echt fantasie figuurtjes. Natuurlijk heb ik moeten zoeken naar
de juiste dosering. Hoever wil ik gaan met het aankleden van de stoelen. Er moet nog wel te raden zijn in het karakter van de figuurtjes.’
Net als de modecollecties van Van Beirendonck is ook dit uitstapje naar meubelontwerp verhalend en dicht op de tijdgeest. ‘Diversiteit is een belangrijk thema nu. Dat je goed bent zoals je bent. Daarom zijn er gele en zwarte stoelen en alles ertussen. Jong en oud. We moeten deze verschillen juist vieren, niet wegstoppen. Op de armleuningen staan woorden als Love en Hold. Dat hebben we nodig, vooral nu. En tegelijkertijd laten deze stoelen ook de waarde van exclusiviteit zien. Dat de voorwerpen waarmee wij ons omringen een unieke persoonlijkheid hebben, een ziel eigenlijk.’
(foto Almicheal Fraay)
GIMMICKS
Exclusiviteit neemt inderdaad een belangrijke plaats in het oeuvre van beide ontwerpers in. ‘Mijn werk oogt impulsief en speels maar is van superieure kwaliteit’, zegt Van Beirendonck. ‘De materialen zijn hoogwaardig en tot in het kleinste detail ragfijn afgewerkt. Tegelijkertijd moet het ook niet zo zijn dat je omver wordt geblazen omdat het zo kunstig is. Dan zie je juist de achterliggende boodschap of de humor niet meer.’ Baas: ‘Exact. Ik herken dat bij de materialen die Walter gebruikt. Die zien er soms glanzend uit, als sportkleding. Maar dan glanst het precies goed. Niet te veel, niet te weinig. Of iets heel goed is gemaakt, daarin zit het verschil tussen een geslaagd pro- duct en gimmicks. De Clay collectie ziet er bijvoorbeeld uit alsof ik op een middag lekker ben gaan kleien. Maar daar zitten echt honderden keren proberen, mislukken en weer opnieuw doen in. Want als je het echt snel afraffelt, dan zie je dat.’ Nu is meer dan ooit behoefte aan dit vakmanschap, daarover zijn de mannen het eens. Van Beirendonck: ‘Juist omdat er zoveel massaproductie is. En ook omdat we zo veel online zijn. Ik zit denk ik nog iets dichter op het maakproces dan Maarten. Ik maak al mijn ontwerper eerst helemaal zelf met de hand. Ook ga ik zelf al mijn stoffenleveranciers en fabrikanten langs.’ Baas knikt. ‘Ook ik wil niet te veel afhankelijk zijn van anderen bij wat kan en niet kan. Daarom heb ik een uitgebreid productieteam en een eigen werkplaats waar we bijna alles zelf doen. Dat is voor mij een wezenlijk onderdeel van mijn creatieve vrijheid. Maar ook om de kwaliteit te waarborgen. Op deze manier weet ik zeker dat het maximale uit een materiaal of productietechniek is gehaald.’
OUTSIDERS
Wat ze delen is een gevoel voor absurde humor. Ze ontregelen graag en hebben lak aan conventies. Maar noem ze geen provocateurs. ‘Ik snap wel dat mensen dat zeggen, hoor. Maar nee, een provocateur? Zeker niet’, reageert Van Beirendonck. ‘Mijn ontwerpen komen heel spontaan tot stand, uit mijn eigen fascinatie. Ik vind ze dan ook niet absurd. Ze zijn geworteld in de realiteit. Ze zijn anders maar ook heel gewoon. Je wilt als createur ook grenzen verleggen. […]’
Verder lezen? Bestel hier de losse editie! Op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen op het gebied van design, meld je dan aan voor onze nieuwsbrief of abonneer je op Tableau Magazine!
